4739

post może być prowadzone z własnej inicjatywy organu kierowniczego, niezależnie od czyjego kolwiek żądania lub stanowiska

>od zas skargowości dominującej w post jurysdykcyjnym przewidziane są pewne wyjątki:

•w post w sprawach nieletnich czynności odpowiadające zakresowi stadium przygotowawczego dokonywane są przez sędziego rodzinnego, który po ich zakończeniu decyduje o dalszych osach sprawy. Wśród możliwych decyzji przewidziane jest wydanie postanowienia o rozpoznanie sprawy przez sad rodzinny w post opiekiuiczo-wykonawczym lub w post poprawczym (brak aktu oskarżenia - postanowienie nie spełnia fimkcji aktu oskarżenia wypływających z zasady skargowości)

-w sprawach o przestępstwa ścigane z oskarżenia prywatnego prokurator wszczyna post albo wstępuje do postępowania już wszczętego, jeżeli wymaga tego interes społeczny.

•dochodzenie w post karnym roszczeń majątkowych z przestępstwa wymaga wniesienia i popierania przez powoda cywilnego pozwu, który jest jedną z zasadniczych skarg. Wówczas jest respektowana w pełni zasada skargowości. Art. 415§5 dopuszcza jednak, że w razie skazania lub warunkowego umorzenia postępowania sąd może zasądzić odszkodowanie na rzecz pokrzywdzonego także z urzędu. W tych wypadkach mamy do czynienia z odstępstwem od zasad)' skargowości.

-z urzędu mogą być wszczynane i przeprowadzane postępowania:

a) o zabezpieczenia wykonania orzeczenia na mieniu oskarżonego oraz roszczeń o naprawienie szkody (art. 291)

b) o wydanie osób ściganych przebywających za granicą

c) o odtworzenie akt

-z urzędu postępowanie o ułaskawienie może wszcząć prokurator generalny.

3 .Wyjątki od zasady jawności rozprawy

Zasada jawności określa się jako dyrektywę, według której proces ma być jawny. Odróżnia się jawność wewnętrzna -wobec stron i ich przedstawicieli procesowych, oraz jawność zewnętrzna w stosunku do społeczeństwa. Według art. 355 kpk rozprawa odbywa się jawnie, organicznie jawności określa ustawa.

Wyjątki od zasady jawności:

-instytucja świadka incognito art. 184 kpk. Polega ona na objęciu tajemnica danych osobowych świadka, jeżeli zachodzi uzasadniona obawa niebezpieczeństwa dla życia, zdrowia, wolności albo mienia w znacznych rozmiarach świadka lub osoby dla mej najbliższej. Z zadaniem takim może występować przede wszystkim sam świadek, a także policja. Postanowienie w tej sprawie może wydąć sad a w post. przygotowawczym prokurator. Dane osobowe świadka pozostają wówczas wyłącznie do wiadomości sadu i prokuratora a gdy zachodzi konieczność również funkcjonariusza policji prowadzącego postępowanie. Protokóły zeznali świadka można udostępniać oskarżonemu i obrońcy tylko w sposób uniemożliwiający ujawnienie tożsamości świadka. Oznacza to, ze z protokołów zeznania sporządzane są do akt uwierzytelnione odpisy, w których pomija się wszelki okoliczności, które umożliwiłyby odkrycie, kim jest osoba świadka. Świadka takiego może przesłuchiwać tylko prokurator, sad lub wyznaczone sędzia ze składu orzekającego w miejscu i w sposób zapewniający zachowanie w tajemnicy tożsamości świadka. Przesłuchanie świadka z udziałem oskarżonego lub obrońcy może być przeprowadzone tylko w takich waninkach. które wyłączają możliwość ujawnienia tożsamości świadka

-według art. 191 §3 istnieje także możliwość częściowego utajenia danych identyfikujących świadka. Jest to możliwe, gdy zachodzi obawa użycia przemocy lub groźby bezprawnej wobec świadka lub osoby najbliższej w związku z jego czynnościami. Może on w takim wypadku zastrzec dane dotyczące miejsce zamieszkania do wyłącznej wiadomości prokuratora lub sądu. Pismo procesowe doręcza się wówczas do instytucji, w której świadek jest zatrudniony, lub na inne wskazany przez niego adres.

-niejawna jest część rozprawy nazywana naradą. Na rozprawie nie mogą przebywać osoby niepełnoletnie oraz osoby uzbrojone jednakże sędzia może zezwolić na obecność na rozprawie osobom małoletnim oraz osobom obowiązanym do noszenia broili. Nie mogą natomiast na rozprawie przebywać osoby w stanie nie licującym z powaga sądu -art. 359 Niejawna jest rozprawa, która dotyczy wniosku prokuratora o umorzenie postępowania z powodu niepoczytalności sprawcy i zastosowanie środka zabezpieczającego oraz wówczas, gdy chodzi o sprawę o pomówienie lub znieważenie

-art. 360 kpk sąd wyłącza jawność rozprawy w całości albo w części, jeżeli jawność mogłaby wywołać zakłócenie spokoju publicznego, obrażać dobre obyczaje, ujawnić okoliczności, które ze względu na ważny interes państwa powinny być zachowane w tajemnicy bądź naruszać ważny interes prywatny. Sąd wyłącza jawność całości lub części rozprawy także na żądanie osoby, która złożyła wniosek o ściganie. Sąd może także wyłączyć jawność, gdy choćby jeden z oskarżonych jest nieletni.

-w postępowaniu przygotowawczym jawność zewnętrzna jest niemal w całości wyłączona- przede wszystkim ze względu na sposób przeprowadzenia działali i charakteru dokonywanych czynności, co wymaga z reguły poufności tajności. Jawność wobec stron jest tu także ograniczona. Udzielanie stronom i ich obrońcom oraz pełnomocnikom wglądu do akt a także sporządzanie odpisów i xero oraz otrzymanie odpisów uwierzytelnionych uzależnione jest od zgody prowadzącego postępowanie przygotowawcze, chyba ze ustawa stanowi inaczej. Publiczne rozpowszechnianie informacji z postępowania przygotowawczego bez zezwolenia, zanim zostaną one ujawnione w postępowaniu sadowym podlega karze.

4 .Odstępstwa od zasady prawdy.