5531

♦świadkowie

♦przysięga

REPLIKA - odpowiedź powoda przed obroną pozwanego DUPLIKA - odpowiedź pozwanego na replikę

Dopuszczalna była i dalsza wymiana pism między stronami ale musiał się zgodzić na nią sąd.

LITIS CONTESTATIO - następował gdy pozwany zaprzeczał roszczeniom powoda, a słuszności swej ekscepcji nie mógł uzasadnić. Otwierało nowe stadium procesu, w którym następował merytoryczny rozbiór sporu. Konsekwencją tego było to. że nie można było zmieniać treści skargi, strona nie mogła sama się wycofać. W tym stadium postępowanie także polegało na wymianie pism między stronami, a celem ich było merytoryczne badanie sprawy poprzez ustalanie faktów wymagających udowodnienia, a wyeliminowanie z procesowego materiału faktów bezspornych. Służyła temu metoda wyodrębniania pozycji spornych w sprawie i wymagających udowodnienia w postaci tzw. ARTYKUŁÓW DOWODOWYCH. Polegała na przedstawieniu przez powoda skargi na piśmie w postaci krótkich zdań czyli POZYCJI (artykułów) zawierających jeden fakt. Pozwany musiał ustosunkować się na piśmie do poszczególnych pozycji skargi. Twierdzenia uznane albo przemilczane przez pozwanego były uznawane za bezsporne. Natomiast ptnikty sporne (artykuły dowodowe) stawały się przedmiotem postępowania dowodowego, przy czym ciężar przeprowadzania dowodu spoczywał na tym który twierdził, a nie na tym który zaprzeczał.

ŚRODKI DOWODOWE:

•najważniejszy - przyznanie się do winy - nie ma sporu, koniec procesu -dokumenty na piśmie (od Kodeksu Napoleona dowodem tylko dokument)

•przysięga stron

-zeznania świadków; świadkowie byli zaprzysiężeni w obecności oskarżonego i powoda. Byli przesłuchani ustnie przez sędziego na okoliczność potwierdzenia artykułów dowodowych. Świadkiem nie mogło być dziecko, osoba obłąkana, osoba pozbawiona czci, kobieta musiała występować razem z mężem.

Po zakończeniu postępowania dowodowego sędzia na podst. zebranych w sprawie akt procesowych i wniosków przełożonych na piśmie przez strony wydawał WYROK STANOWCZY. Był on inny niż przedstanowczy. który wydawany był w toku procesu w kwestiach wpadkowych (incydentalnych), nie dotyczących samej istoty sporu.

Środkiem odwoławczym od wyroków stanowczych i przedstanowczych była apelacja czyli odwołanie wnoszone przez stronę procesową do sądu wyższej instancji, który od nowa zajmował się merytorycznym rozpatrywaniem sprawy i wydawał nowy wyrok. W doktrynie przyznano każdej stronie możliwość dwukrotnej apelacji dopiero trzy jednakowe wyroki kończyły sprawę ostatecznie.

Pisemność postępowania i sformalizowanie zawartości pism procesowych przyczyniły się do tego. że dużą rolę w procesie zaczęły odgrywać osoby biegłe w prawie, które mogły wyręczać strony w czasie procesu -ZASTĘPCY stron. Dzielili się na: ADWOKATÓW - (dowody) - byli doradcami prawnymi strat i przygotowywali pisma procesowe

PROKURATORZY - (przedstawiciele) - w imieniu stron występowali w sądzie

Prawomocny wyrok stawał się tytułem egzekucyjnym. Egzekucję przeprowadzał z polecenia sędziego specjalny urzędnik sądowy. Przy roszczeniach pieniężnych sposobem zabezpieczenia pretensji wierzyciela było najpierw zajęcie ruchomości, z wyjątkiem przedmiotów niezbędnych do egzystencji i przedmiotów niezbędnych do wykonywania zawodu. Gdy majątek ruchomy nie wystarczał do zaspokojenia wierzytebiości to następowało zajęcie nieruchomości i ich subhastacja. czyli sprzedaż na licytacji w celu uzyskania potrzebnej sumy. Gdy egzekucja majątkowa nie doprowadziła do celu, stosowano wobec niewypłacalnych dłużników przymus osobisty w postaci aresztu za długi.

Proces ten był długi i przewlekły. \%7miana pism odbywał się w odrębnych terminach, które mogły być po kilka razy odraczane. Potrzeby wzrastającego obrotu handlowego wymagały uproszczenia i skrócenia postępowaiua sądowego przy dochodzeniu należności, w komunach włoskich rozwinął się specjalny tryb postępowaiua wzorowany na postępowaniu skrócatym w sądach kościelnych, zwany POSTĘPOWANIEM SUMARYCZNYM - sędzia miał w nim wpływ na tok postępowania a także na wybór i ocenę środków dowodowych. Postępowanie było znacznie skrócaie i uproszczate przez to. że zniesiona została litis kontestacja, artykuły dowodowe (straty musiały od razu przedstawić wszystkie swe zarzuty) jak również możność apelacji od wyrokóww przedstanowczych. Dużemu skróceniu uległy terminy procesowe.