5850

Źródła prawa w sensie

•    materialnym - wszystkie czynniki wpływające na treść prawa - kultura prawna, tradycja, stosunki własnościowe. Zajmują się nimi socjologowie prawa.

•    Formalnym - normy prawne regulujące ustrój państwa

Podział źródeł prawa konstytucyjnego:

•    normatywne

o konstytucja o ustawy konstytucyjne

■    epizodyczne, Np. zmiany konstytucji, lata 70-te, 80-te

■    samodzielne. Np. o trybie przygotowania konstytucji

■    jako reguły konstytucyjne

o umowy międzynarodowe ratyfikowane za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie o ustawy zwykłe - w pewnym sensie akty wykonawcze w stosunku do konstytucji o ustawy międzynarodowe ratyfikowane bez ustawy akceptującej o uchwały normatywne Sejmu. Regulamin Sejmu z 30.VII. 1992 o akty normatywne prezydenta - zarządzenia; rzadko rozwijane w aktach wykonawczych

o akty prawne naczelnych organów o rozporządzenia

o uchwały URM oraz zarządzenia poszczególnych ministrów

•    nienormatywne

o prawo zwyczajowe - zwyczaj funkcjonujący od niepamiętnych czasów, dość ostry, uznany przez państwo do poparcia przymusem państwowym - Np. powoływanie ministrów bez tek. uchwała rady państwa z 1772 roku uznająca Mazurek Dąbrowskiego za oficjalny hymn Polski. Częściej jednak występują w common law.

o Precedens - jednorazowe rozstrzygnięcie określonej kwestii. Może on zapoczątkować kształtowanie się zwyczaju i prawa zwyczajowego

•    Orzecznictwo TK i SN odgrywają dużą rolę. jednak nie będąc normami generalno-abstrakcyjnymi, nie mogą być zaliczone do źródeł prawa

Stosunek norm prawa wewnętrznego / międzynarodowego (Np. prawa WE):

•    Zasada dualizmu - podmiot podporządkowania prawa wewnętrznego nie może podlegać prawu zewnętrznemu. Wtedy często występuje dyrektywa nakazująca tworzenie systemu wewnętrznego spójnego z systemem zewnętrznym

•    Zasada nomizmu - oba typy norm łączą się ze sobą i kształtują się ze sobą na zasadzie podległości. Pojawia się tutaj kwestia pierwszeństwa

•    W Polsce umowa międzynarodowa podpisana za zgodą ustawy posiada prymat nad ustawą zwykłą.

PAŃSTWO

Podejścia do terminu PAŃSTWA:

-    socjologiczne - państwo jako grupa społeczna

-    normatywistyczne - Hans Kelsen; akcent na system norm prawnych

-    psychologiczno-prawne - łączenie stanów emocjonalnych rządzących i rządzonych

-    marksistowskie - walka klas

Definicja Yerinsa - aby zaistniało państwo, muszą wystąpić: ludność, terytorium oraz władza najwyższa. Inni autorzy dodają jeszcze organizacją przymusu - państwo posiada monopol na jego stosowanie; hierarchiczność - występują organy centralne i lokalne; wspólnotowość - więź emocjonalna pomiędzy obywatelami Należy również wspomnieć o suwerenności wewnętrznej i zewnętrznej jako niezbędnym elemencie państwowości.