6172

3. ORGANY ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ

Działalność administracyjną nazywa się w państwie w pewnym uproszczeniu to wszystko, co nie jest ustawodawstwem i wymiarem sprawiedliwości. Działalność tę prowadzą organy administracji publicznej. Wśród nich wyróżniamy organy administracji rządowej i organy administracji samorządowej.

Zależnie od przedmiotu działalności i jej zakresu, charakteru organu, składu i innych okoliczności, występuje kilka podziałów organów administracyjnych Odnoszą się one do organów administracji rządowej, a w części również do samorządu.

A)    ORGANY KOLEGIALNE I JEDNOOSOBOWE

Organ kolegialny składa się z pewnej liczby osób, a decyzje zapadają w nim zespołowe, w drodze uchwały podjętej większością głosów. Organem kolegialnym jest np. Rada Ministrów. Natomiast w skład organu jednoosobowego wchodzi jedna osoba, a decyzje zapadają jednoosobowo. Takim organem jest minister.

W aparacie administracyjnym państwa działają obydwa rodzaje organów. Organy kolegialne wykorzystuje się głównie, gdy sprawą o podstawowym znaczeniu jest dojrzałość podejmowanych decyzji, ich staranne wyważenie, jednym słowem, gdy chodzi przede wszystkim o merytoryczną i prawne trafność decyzji. Natomiast na tych odcinkach zarządu państwowego, gdzie najważniejsza jest szybkość działania i operatywność organu, decydująca o skuteczność administrowania - powoływane są organy jednoosobowe. Zarówno organy kolegialne jak i jednoosobowe mają swoje wady i zalety. Organy jednoosobowe administrują sprawnie, lecz prawdopodobieństwo podjęcia błędnej decyzji jest tu znaczenie większe, natomiast w organach kolegialnych decyzja może być znacznie dokładniej przemyślana i przed podjęciem poddana wszechstronnej analizie, ale właśnie w skutek tego działalności organów kolegialnych może okazać się nie dość sprawna.

Państwo dąży do połączenie zalet obu rodzajów obu. Jedną z prób zmierzających w tym kierunku jest tworzenie kolegiów przy organach jednoosobowych Kolegium ma z reguły jedynie charakter doradczy, ale organ jest zobowiązany przedstawić mu projekty ważniejszych decyzji i przed ich podjęciem wysłuchać opinii kolegium. Opinia ta nie jest wiążąca. Organ podejmuje decyzję swobodnie i ponosi za nią sam pełną odpowiedzialność. Działanie takiego opiniodawczego zespołu zwiększa jednak wydanie prawdopodobieństwa podjęcia właściwej decyzji.

B)    ORGANY CENTRALNE I TERENOWE

Ze względu na terytorialny zasięg swojej działalności organy administracji państwowej dzielą się na centralne i terenowe:

Organami centralnymi są te organy administracji, które obejmują swoim działaniem teren całego kraju, zgodnie z przyznanymi im w konstytucji i w innych ustawach kompetencjami. Wśród centralnych organów administracji państwowej specjalną grupę stanowią organy naczelne. Centralnymi organami są m.in. Rada Ministrów, ministrowie, Główny Urząd Statystyczny.

Organem terenowym nazywamy taki organ, którego kompetencji rozciągają się jedynie na określoną część terytorium państwa, odpowiadają z reguły jednostce podziału administracyjnego (np. województwo).

W przeciwieństwie do organów centralnych, terenowe organy administracji państwowej występują na różnych szczeblach, podlegając sobie wzajemnie. Układ stosunków miedzy organami administracyjnymi różnych szczebli opiera się na zasadzie centralizmiL

A) ORGANY O KOMPETENCJI OGÓLNEJ SZCZEGÓLNEJ

Wśród organów administracyjnych odróżniamy takie, które zajmują się zarządzaniem wszystkich lub przynajmniej większą ilością dziedzin życia na danym terenie, oraz takie, którym podlega tylko jedna dziedzina zarządu państwowego. Pierwsze z nich to organy o kompetencji ogólnej, drugie- organy o kompetencji szczególnej.

2