39265

incompatibilitas i zakaz przynależności do partii politycznych oraz związków zawodowych.

Zgodnie z art. 205 ust. 1 Konstytucji prezes NK jest powołany na okres 6 lat. Wynikająca z tego przepisu zasada kadencyjności w sprawowaniu funkcji prezesa jest rozwiązaniem, które w istotny sposób przyczynia się do umocnienia niezależności NIK. Długość kadencji prezesa nie pokrywa się z kadencją parlamentu. Rozwiązanie to zatem zmniejsza zależność Izby do aktualnego układy sił politycznych.

Zachowania niezależności, bezstronności i apolityczności Najwyższej Izby Kontroli sprzyjają rozwiązania zawarte w art. 205 ust 2 i 3 Konstytucji. Wynika z niego szereg zakazów wiążących się z piastowaniem funkcji prezesa NIK; zakaz zajmowania przez prezesa NIK innego stanowiska, z wyjątkiem stanowiska profesora szkoły wyższej, zakaz wykonywania innych zajęć zawodowych, zakaz przynależności do partii politycznych, związków zawodowych, jak również zakaz prowadzenia działalności publicznej niedającej się pogodzić z godnością zajmowanego urzędu. Art. 103 i 108 konstytucji funkcja prezesa NIK nie podlega łącznemu ze sprawowaniem mandatu posła i senatora.

Za dodatkową gwarancję niezależności działania NIK uznać należy objęcie jej prezesa immunitetem formalnym. Ma on stanowić ochronę przed próbami wywierania nacisku na osobę sprawującą urząd prezesa a przez to na działalność kontrolną Izby zgodnie z art.

206 konstytucji. Prezes bez uprzedniej zgody Sejmu nie może być pociągnięty do odpowiedzialności karnej ani pozbawiony wolności.

Jednym elementem struktury organizacyjnej tej instytucji uregulowanym w konstytucji jest prezes NIK. Art. 205 ust. 1 konstytucji stanowi że : prezes najwyższej izby kontroli jest powoływany przez Sejm za zgodą Senatu, na 6 lat i może być ponownie powołany tylko raz. Wniosek w sprawie powołania prezesa NIK ma prawo zgłosić marszałek Sejmu lub grupa co najmniej 35 posłów.

Wniosek kierowany jest przez marszałka do Komisji do spraw kontroli państwowej celem wydania opinii, która następnie jest doręczana posłom. Powołanie prezesa NIK następuje bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów. Kolejnym krokiem w procedurze powołania prezesa NIK jest wyrażenie zgody. W przypadku zaś kiedy Senat odmówi wyrażenia zgody Na powołanie określonego kandydata powołuje to konieczność powtórzenia całej procedury powołania od początku. Kadencja prezesa NIK trwa 6 lat i rozpoczyna się z dniem złożenia przez niego przysięgi przed Sejmem. Po upływie kadencji prezes NIK pełni swoje obowiązki do czasu objęcia stanowiska przez nowego prezesa NIK. Obowiązujące przepisy dopuszczają możliwość tylko jednokrotnej reelekcji.

Wygaśnięcie kadencji prezesa NIK następuje w razie jego śmierci, orzeczenia przez Trybunał Sprawiedliwości utraty zajmowanego stanowiska lub odwołania.

Zgodnie z art. 17 ustawy Sejm odwołuje prezesa NIK jeżeli:

1)    1) zrzekł się on stanowiska

2)    2) uznał, że stał się on trwale niezdolny do pełnienia obowiązków na skutek choroby

3)    3) został on skazany prawomocnym wyrokiem sądu za popełnienie przestępstwa

4)    4) Trybunał Stanu orzekł w stosunku do niego zakaz zajmowania kierowniczych stanowisk lup popełnienia funkcji związanych ze szczególną odpowiedzialnością w organach państwa

Zamknięty katalog przyczyn odwołania prowadzi do wniosku, że prezes NIK nie ponosi przed Sejmem odpowiedzialności politycznej. Stanowi to kolejną gwarancję niezależności i samodzielności Izby.

Z piastowaniem funkcji prezesa NIK wiążą się pewne przywileje ale także i ograniczenia. Do pierwszej grupy zaliczyć należy immunitet formalny oraz nietykalność. Immunitet