6429

szkołach według wskazań Komisji. Szkoły średnie miały dwa człony, szkoły wojewódzkie i powiatowe. Pierwsze siedmioletnie (kl. V dwuletnia) miały 6 nauczycieli, drugie - 3 dwuletnie klasy i 3 nauczycieli. Obowiązywał w nich program jednakowy. Po 5-letnim okresie działalności Komisji pracowało: 23 szkoły wojewódzkie i 66 szkół powiatowych. Bezpośredni nadzór nad nimi pełnił sekretarz Szkoły Głównej.

Szkoły parafialne bazowały na fundacjach przeznaczonych na ich utrzymanie przez dobrodziejów niektórych kościołów, proboszczów lub gminy miejskie. Istniała między nimi duża rozpiętość programów. Szkoły parafialne spełniały dużą rolę społeczną, niosąc w szerokie kręgi podstawowe, co najmniej zasady czytania i pisania. Wobec braków materialnych Komisja nie mogła zbudować nowego, zależnego odo siebie systemu szkół elementarnych.

Stosunek KEN do uniwersytetów, ewaluował od krańcowego krytycyzmu do pełnej aprobaty działalności tej uczelni i wyznaczenie jej niezmiernie doniosłej roli w całym systemie oświatowym. Przeprowadzenie reformy uniwersytetów pozwoliło na podniesienie poziomu nauki i podporządkowanie jej nowoczesnym trendom europejskim. Szkoła Główna Koronna kształciła nauczycieli jak również prowadziła badania naukowe oraz administrowała podległymi sobie szkołami średnimi i niższymi.

Nadbiegająca nieubłaganie katastrofa III rozbioru spowodowała zaprzestanie działalności Komisji. 10.04.1794r. Komisja odbyła swoje ostatnie posiedzenie. Udział akademików w powstaniu kościuszkowskim, w jego władzach i polu walki, był ostatnim, jakże gorzkim świadectwem najściślejszego zespolenia losów oświaty z losami ginącego państwa.

2