6527

45

8.1. Definicje czytania.

Definicja (łac. definitio - określenie) to jasne i wyraźne określenie znaczenia danego pojęcia.¹ Słownik pedagogiczny podaje następującą definicję : „czytanie, kojarzenie znaków pisma (druku) jakiegoś języka z treścią danego tekstu; czytanie może być głośne lub ciche; przy czytaniu głośnym następuje kojarzenie znaków pisma ze znakami języka dźwiękowego i odpowiednimi znaczeniami”.² Wiele było prób zdefiniowania procesu czytania, ponieważ pojęcie „czytanie” jest rozumiane bardzo różnie przez badaczy. „Czynność czytania można określić jako odbiór informacji przekazywanej przez nadawcę, czyli autora, w postaci tekstu pisemnego, przy czym podstawą nadawania i odbioru tej informacji jest język”.³ Pod pojęciem „czytania” rozumieć można także proces polegający na „pojmowaniu myśli wyrażonych (lub dotykowych w przypadku czytania tekstu przez niewidomych), które tworzą tekst”.⁴

Miles A. Tinker i McCullaught⁵ podają następującą uogólnioną definicję procesu czytania : „Czytanie polega na rozpoznawaniu drukowanych lub pisanych symboli, służących jako bodźce do przywołania znaczeń nagromadzonych dzięki wcześniejszym doświadczeniom życiowym, i tworzeniu nowych znaczeń drogą manipulowania pojęciami, które czytelnikowi są już znane”. Podobne stanowisko przyjmuje Mathis, który mówi, iż uczenie się czytania polega na uczeniu się rozpoznawania i identyfikowania symboli oraz na uczeniu się znaczeń tycliże symboli.⁶

Można tu też przytoczyć określenia czytania spotykane w literaturze : „czytanie stanowi przede wszystkim złożony proces językowy i poznawczy”; „czytanie to proces sensoryczno - motoryczny, intelektualny, emocjonalny, i wychowawczy”; „czytanie jest umiejętnością rozszyfrowania kodu graficznego, aby dziecko mogło czytać musi poznać poszczególne znaki języka pisanego, czyli litery. Istotą umiejętności czytania jest zdolność dziecka do rozszyfrowania określonych znaków

1

W. Okoii: Nowy słownik pedagogiczny. Warszawa. Wyd. „Żak”. 19%. s.50

2

^J Tamże, s.47

3

^aG. Krasowicz : Dysleksja, a rozwój i zaburzenia mowy. „Psychologia Wychowawcza" nr 1/1993, s 25

4

' J. Malendowicz : O (rudnej sztuce czytania i pisania. Warszawa. Wyd „Nasza Księgariua”, 1978, s. 10

5

^r’ Miles A. Tinker: Podstawy efektywnego czytania. Warszawa. PWN. 1980, s. 15 i 16

6

*’ Por. A. Brzezińska : Czytanie i pisanie - nowy język dziecka. Warszawa. W S i P. 1987