DSC07515

że definiować zmienne to inaczej przypisywać im wartości czy określać ich zbiór jako rozłączny i wyczerpujący. Może to oznaczać, że badacz posiada w pewnych granicach wpływ na wartości, jakie przyjmą definiowane przez niego zmienne. Rzecz jasna nie musi on zawsze zadawać sobie trudu de-finiowania zmiennych. Najczęściej korzysta z gotowej definicji opracowanej przez innych badaczy i uznanej w literaturze naukowej. Jedno jest pewne, definicja ta określi wartości, jakie w badaniu przyjmie dana zmienna.

Zmienne możemy klasyfikować ze względu na różne kryteria. Jeśli za kryterium przyjmiemy rodzaj wartości, będziemy mówić o zmiennych ilościowych i jakościowych. Wróćmy do przykładu powyżej. Zmienna płeć ma dwie wartości: kobieta i mężczyzna. Wartości te wyrażamy w postaci nazw. Podobnie może być ze zmienną barwy tęczówki oka. Możemy Wartości tej zmiennej określić poprzez nazwy: zielona, niebieska, brązowa, jeśli oczywiście te nazwy wyczerpią wszystkie możliwe w populacji barwy tęczówki oka. Nasze nazwy tworzą klasy jakościowe, do których należą badane obiekty. Nie można zatem powiedzieć, że lepiej, gdy obiekt ma tęczówkę brązową niż zieloną albo że lepiej, gdy obiekt jest kobietą niż mężczyzną. Inaczej będzie ze zmienną oceny z matematyki. Jej wartości zdefiniowaliśmy jako liczby. Mają więc one sens ilościowy. Inną zmienną tego rodzaju może być czas reakcji ucznia na bodziec, który wyrazimy w sekundach. Wtedy możemy mówić, że 5 to wyższa ocena niż 3, a czas reakcji 3 sekundy jest krótszy niż czas 7 sekund. Można zatem na zmiennych ilościowych wykonywać różne operacje matematyczne, których nie wykonuje się na zmiennych jakościowych. Taka możliwość ma duże znaczenie w trakcie badań, o czym będzie jeszcze mowa w innym miejscu.

które występują w danej populacji. Nie może być takiego przypadku, że choćby jeden obiekt z populacji nie mieści się w wartościach danej ^;żmićnrtej.

Definiowanie zmiennej to czynność badacza polegająca ną przypisaniu jej wartości.