39310

dotyczące ujawnienia pracy lub służby w organach bezpieczeństwa państwa lub współpracy z nimi w latach 1944 - 1990 (oświadczenie podlega tzw. lustracji przed Sądem Lustracyjnym, który stwierdza zgodność oświadczenia z prawdą; ujawnienie współpracy z organami bezpieczeństwa państwa nie jest negatywna przesłanką wyłączającą kandydowanie w wyborach, a jedynie podlega obowiązkowi podania do publicznej wiadomości w obwieszczeniu wyborczym) Sąd lustracyjny wydaje orzeczenie w pierwszej instancji w terminie 21 dni po otrzymaniu od Państwowej Komisji Wyborczej oświadczenia kandydata na Prezydenta RP, a w drugiej instancji w terminie 14 dni. Orzeczenie niezwłocznie doręcza się Państwowej Komisji Wyborczej. W razie tzw. kłamstwa lustracyjnego, czyli złożenia fałszywego oświadczenia, kandydat uznany jest na okres 10 lat za osobę nie posiadającą kwalifikacji do zajmowania urzędu Prezydenta RP. Zostaje skreślony z listy wyborczej przez PKW.

Ważność wybory Prezydenta RP stwierdza Sąd Najwyższy ( do 1995 r. Zgromadzenie Narodowe)

W razie podjęcia przez Sąd Najwyższy uchwały stwierdzającej nieważność wyboru Prezydenta przeprowadza się nowe wybory na zasadach i w trybie określonym w ustawie. Marszałek Sejmu zarządza nowe wybory najpóźniej w 5 dni od dnia ogłoszenia uchwały Sądu Najwyższego.

Konstytucja określa niezbędne warunki wybieralności: obywatel polski, który najpóźniej w dniu wyborów kończy 35 lat i korzysta z pełni praw wyborczych do Sejmu.

Prezydent wybierany jest na 5-letnią kadencję. Maksymalny okres sprawowania urzędu prezydenta to dwie kadencje ( nie muszą następować po sobie).

Przeszkodą w kandydowaniu jest także prawomocne skazanie przez Trybunał Stanu ; dotyczy to zarówno urzędującego prezydenta jak i osób, które mogłyby pretendować do kandydowania na to stanowisko.

Polskie rozwiązanie konstytucyjne przyjmuje zasadę, związania mandatu z osobą wybranego Prezydenta. Oznacza to, że określony w konstytucji czas trwania kadencji ( 5 lat) jest stały i przypisany do osoby. Wraz z zakończeniem urzędowania, niezależnie od przyczyn i czasu trwania, kończy się mandat określonego prezydenta i wygasa kadencja. Nowo wybrany Prezydent rozpoczyna własną kadencję, bez względu na czas urzędowania poprzednika. Kadencję Prezydenta wyznaczają daty początku jej biegu i momentu zakończenia. Początek -po złożeniu przysięgi wobec Zgromadzenia Narodowego, Konstytucja nie określa terminu złożenia przysięgi, kwestie te regitlują ustawy i tak: jeśli kadencja upływa w normalnym trybie - ostatni dzień urzędowania ustępującego Prezydenta, jeśli po opróżnieniu urzędu - w terminie 7 dni od stwierdzenia ważności wyborów.

Odmowa złożenia przysięgi oznacza niemożność wykonywania funkcji prezydenta. Wygaśnięcie mandatu następuje na skutek upływu czasu przewidzianego przez Konstytucję. Przewiduje ona także sytuacje nadzwyczajne, wobec których może zajść konieczność wyboru Prezydenta przed upływem kadencji. Może nastąpić to wskutek:

1)    śmierci,

2)    zrzeczenia się urzędu,

3)    stwierdzenia nieważności wyboru prezydenta lub innych przyczyn nieobjęci urzędu po wyborze,

4)    uznania przez Zgromadzenie Narodowe trwałej niezdolności do sprawowania urzędu ze względu na stan zdrowia uchwałą podjętą większością co najmniej 2/3 głosów ustawowej liczby jego członków,

5)    złożenia z urzędu orzeczeniem Tiybunału Stanu