7346

1) CO TO JEST LUMINESCENCJA? PODZIAŁ LUMINESCENCJI ZE WZGLĘDU NA RODZAJ CZYNNIKÓW, KTÓRE JĄ WYWOŁUJĄ.

LUMINESCENCJ/j - zjawisko emisji światła (promieniowania) przez ciało zimne. Proces opóźnionej emisji promieniowania przez cząsteczki przechodzące ze stanu wzbudzonego w stan podstawowy. Emisja następuje w czasie nie krótszym niż 10 ¹⁰s, od momentu zaabsorbowania energii przez atomy lub cząsteczki. Jest to promieniowanie o niższej energii (a więc mniejszej liczbie falowej) i większej długości fali od światła wzbudzającego, trwające już po zaniku czynnika wzbudzającego i wysyłane przez świecącą substancję we wszystkich kierunkach. Energia hv' jest o wiele mniejsza niż energia promieniowania wzbudzającego hv, co jest wynikiem degradacji energii cząsteczki na drodze przejść bezpromienistych, termicznych.

LUMINOFOR-substancja, wykazująca po wzbudzeniu luminescencję.

PODZIAŁ LUMINESCENCJI ZE WG. NA RODZAJ CZYNNIKÓW, KTÓRE JE WYWOŁUJĄ:

X + ciepło + hv'

❖    FOTOLUMINESCENGA - substancja jest wzbudzona promieniowaniem elektromagnetycznym w zakresie UV-VIS (wzbudzenie przez promieniowanie UV/VIS - luminescencja wywołana uderzeniem przez strumień fotonów, czyli wytwarzana przez pochłonięcie energii świetlnej i zamianę tej energii na emisję światła własnego danego ciała). fr + hv|-» (absorpcja, wzbudzenie) -> | -> (emisja) ->

Ze schematu wynika, że cząsteczka X będąca w stanie podstawowym absorbuje promieniowanie o energii hv i przechodzi w stan wzbudzony X*, aby w czasie rzędu 10⁹-10⁷ s oddać zaabsorbowaną energię w postaci ciepła oraz promieniowania elektromagnetycznego. Ponieważ cząsteczka oddaje pobraną energię w postaci ciepła i promieniowania, to energia promieniowania emitowanego (hv') musi być mniejsza niż energia absorbowana (hv). Zatem hv>hv\

❖    CHEMILUMINESCENGA - wzbudzenie cząsteczki jest wynikiem reakcji chemicznych.

❖    BIOLUMINESCENGA - wzbudzenie cząsteczki jest wynikiem procesów biochemicznych (biologicznych) np. emitowanie w ciemności fal świetlnych przez organizmy żywe.

❖    ELEKTROLUMIESCENGA - wzbudzenie cząsteczki następuje w polu elektrycznym.

❖    *RADIOLUMINESCENGA-wywołana promieniami alfa, beta, gamma.

❖    *RENTGENOLUMINESCENGA-wywołana promieniami rentgenowskimi.

❖    *SONOLUMINESCENGA - wywołana ultradźwiękami.

2 | S t r o n a ZAGADNIENIA Z ANALIZY INSTRUMENTALNEJ Ł. SKUPIŃSKI