P1090097

ks. Jerzy Szymik

Jezus Chrystus jest naszą nadzieją również ze względu na to, jak żył, albowiem „Opiewał okaleczony świat” w jectyny, „Chrystusowy” właśnie, „nadziejorodny” sposób.

Na czym polega ów Chrystusowy geniusz w opiewaniu okaleczonego świata?

„Obraz świata i człowieka w nauczaniu Jezusa różni się zasadniczo od wyobrażeń powszechnie panujących w Jego (a także w naszych) czasach” -pisze ks. Tomasz Węcławski w eseju Przyjdźcie, którzy wątpicie... Kontury tego obrazu świata dość dobrze widać w przypowieściach oraz - szczególnie wyraźnie - w Kazaniu na górze, w błogosławieństwach. To nie jest świat uporządkowany, w którym człowiek znajduje dla siebie miejsce mniej lub bardziej określone „od zewnątrz”. Jest to raczej świat, w którym - jeśli mówić o jakimś ładzie, o kluczu do poznania jego sensu - dla Boga nie ma nic niemożliwego. Dla Boga. który pragnie takiego świata, takiego człowieka i sensu dla nich obu. Oczywiście, jak dopowiada ks. T. Węcławski, na którego myśli się powołuję, nie jest to „moc kuglarska”. To znaczy taka, która zastępuje bądź usuwa prawa naszego świata. To raczej wszechmoc, pokazująca, „jak naprawdę można i należy znosić i przyjmować ten świat”. Wytrzymywać jego presję. „Bóg wybrał właśnie to, co głupie w oczach świata, (...) to, co niemocne, (...) i to, co nie jest szlachetnie urodzone według świata i wzgardzone, i to, co nie jest, wyróżnił Bóg, by to, co jest, unicestwić, tak by się żadne stworzenie nie chełpiło wobec Boga” (1 Kor 1,27-29).

Chrystokształtność nadziei polega na tym, żeby chcieć i próbować widzieć świat w taki sposób, jak widział go Jezus. I według tego widzenia żyć — jak On żył. Dopiero wtedy jest szansa na nadzieję, którą nazywam tu chry-stokształtną. I powiem za Węcławskim: kto nie widzi świata, siebie i innych, także swoich relacji z innymi tak, jak widzi je Bóg w Jezusie, ma w zasadzie dwa wyjścia. Jedno wyjście polega na tym, że człowiek będzie wymagał od siebie, innych i całego świata zrobienia tego, co powinno być zrobione, czyli realizacji jakiegoś mniej lub bardziej utopijnego ideału. I będzie tego wymagał twardo. Po pewnym czasie stanie się to nieludzkie. Znamy to skrzywienie, któremu z pewnością bacznie się przyglądamy i z powodu którego nieraz cierpimy w samym sercu religii, we wnętrzu Kościoła. Ta nieludzkość i twardość wiąże się z tym, że nie widzi się świata, tak jak go widzi Jezus. Ostatecznie to właśnie jest najgłębsza przyczyna wszystkiego, co nieludzkie. Chce się robić to, co ma być w naszym przekonaniu skutkiem Ewangelii, ale nie zna się drogi do prawdy, która była w Nim, jest w Nim. jest Nim samym.

Drugie wyjście zaś to rezygnacja z wymagań stawianych sobie, innym, światu i jakaś forma klęski: „to jest niemożliwe". Może powinienem być sprawiedliwy, obowiązkowy, pracowity, punktualny, dobry, czysty i miłosierny, ale nigdy taki nie będę.

Obie porażki zaowocują cierpieniem. W jednym i drugim Wyjściem przypadku skutkiem podjętych decyzji będzie ból zadawany | ¹ matB' ^ innym i samemu sobie. „W jednym i drugim przypadku czło- błogosławieństwa, wiek nie może naprawdę kochać”. Wyjściem z tej matni, kluczem do zrozumienia, jak być, jak da się żyć, są „błogosławieństwa w trybie oznajmującym”. To niezwykle ważne i charakterystyczne. Jezus nie mówi: „będziesz błogosławiony, jeśli będziesz sprawiedliwy”. Nawet nie to, że powinieneś taki być, czy też że taki możesz być, ponieważ to twoja powinność. Powiada jednak: Jesteś szczęśliwy, skoro łakniesz i pragniesz sprawiedliwości”. Jesteś szczęśliwy, kiedy się smucisz. Jesteś szczęśliwy, kiedy wprowadzasz pokój. To znaczy: „twoje pragnienie się spełni”. Warto żyć w tak bezbronny sposób - takie życie jest szczęściem. Jest ono wówczas nie do zabicia, jest nadźiejąw swej esencji.

Powyższe słowa mogłyby być odczytane jako cynizm, gdyby (co j istotne) Jezus nie był ich „zupełnie jednoznacznym wypełnieniem”. Program Jezusa nie jest świetny dlatego, że jest „świetniejszy” od innych, ale dlatego że sam Jezus jest identyczny ze swoim programem. Że Bóg przyszedł w nim ~ właśnie od tej strony, z której się Go nikt nie spodziewał. Ani od strony bezwzględnego rygoru w przestrzeganiu reguł, ani od strony upokarzającego wolne istoty laksyzmu moralnego. Bóg przyszedł tam od strony Chrystusa -jako Chrystus: w propozycji najgłębszej egzystencjalnej wspólnoty z Nim, czyli na poziomie znacznie głębszym niż nasz strach i nasze (wyłącznie ludzkie) możliwości.

Oto cała chrystokształtność nadziei. Jest ona możliwa nie tyle w zasięgu ręki, co serca. Jeżeli człowiek żyje w tak głębokim zjednoczeniu z Chrystusem, że jako latorośl widzi świat z perspektywy winnego krzewu (J 15,1-11). wtedy świat jest do zniesienia i do przemienienia. W innym wypadku grozi albo rygoryzm - przemoc w świecie religii, czyli okrucieństwo z „nadprzyrodzonym” usankcjonowaniem, albo druga przepaść, która niszczy człowieka i życie - odejście od Źródła Życia. Perspektywa Chrystusowego widzenia i rozumienia życia jest postawą heroiczną i „wolną” zarazem. Może się z moim

81