7799

-szczebel nadrzędny reprezentowany przez NBP,

-szczebel podrzędny- banki komercyjne (handlowe, operacyjne).

Szczeble 11 stopniowy był wprowadzony poraź drugi w 1989r. od momentu rozpoczęcia procesu transformacji systemu gospodarczego (transformacja systemu bankowego).

Sposoby ujmowania pieniądza gotówkowego:

1. statyczne

2.    dynamiczne

ad l.w ujęciu statycznym potrzeby gotówkowe obiegu pieniądza obsługiwane są w ujęciu statycznym przez masę znaków pieniężnych będących poza NBP na które składają się zasadnicze elementy:

-pieniądz gotówkowy w innych bankach oraz przedsiębiorstwach i instytucjach (w tym pewna część stanowiąca trwały wsad w postaci stałego pogotowia kasowego),

-gotówkowe zasoby pieniężne ludności (gotówka na wydatki bieżące tzw. Pieniądz transakcyjny oraz oszczędności gotówkowe).

ad 2 w ujęciu dynamicznym należy uwzględnić cały mechanizm krążenia pieniądza, przede wszystkim zaś: -zmiany obiegu pieniężnego (z informacji NBP wynika że w latach 80 i pierwszej połowy 90 obrót gotówkowy wzrósł wartościowo ponad 10-krotnie natomiast od dmgiej połowy lat 90 obserwuje się spadek ilości pieniądza gotówkowego (na rzecz pieniądza niegotówkowego)),

-zużywanie się fizyczne pieniądza w postaci krążenia i konieczność wycofania z obiegu zniszczonych znaków pieniężnych (polskie banknoty mieszczą się w normach światowych i wytrzymują 3500 tys. Podwójnych zdjęć, czas tego zużycia jest szybszy na częstsze posługiwanie się gotówką),

-uzupełnienie znajduje się w obiegu znaków pieniężnych w miarę wzrastania obiegu oraz zastępowanie wycofaniem zniszczonych znaków pieniężnych znakami pochodzącymi z PWPW oraz miednicy państwowej, -konieczność posiadania w skarbcach i kasach NBP zapasów znaku pieniężnego który zapewniałby wprowadzenie ich do obiegu w razie nieprzewidzianego wzrostu zapotrzebowania.

Określenie prawidłowości wielkości zapasów znaków pieniężnych należy uznać za jedno z centralnych zagadnień polityki emisyjnej NBP.

Wielkość zapasów musi stanowić pewien określony jego procent wskaźnik ten jest ściśle określony dla NBP a jego wysokość jest tajemnicą państwową.

Ponadto do obowiązków banku emisyjnego należy zapewnienie ludności wygody w posługiwaniu się pieniądzem, a ta zależy od jego cech mnemotechnicznych (to zewnętrzny wygląd pieniądza) ułatwiająca łatwe rozróżnienie nominału.

W Polsce na wskutek inflacji (bardzo wysokiej na pocz. lat 90) problemy techniczne zorganizowania obiegu pieniężnego gotówki nabrały szczególnego znaczenia. Duża rozpiętość w wysokości nominału znaków pieniężnych zdecydowanie utrudniała obsługiwanie płatności gotówki a ilość zer w zapisywaniu utrudniała ewidencję i statystykę. Wielkość liczb zacierała poczucie wartości pieniądza i utrudniała ludności kontrolę podwyżek cen np. w handlu detalicznym stąd powstaje konieczność przeprowadzenia denominacji złotego połączonej z wymianą znaków pieniężnych.

Denominacja- jest reformą systemu pieniężnego i polega na zastąpieniu obiegających znaków pieniężnych znak o nowym nominale przy równoczesnej zmianie skali cen.

Charakter denominacji:

^ekwiwalentny- gdy gotówkowe zasoby pieniężne wymienia się a wkłady banknotów przelicza się w tej samej proporcji co przewidywanie cen i płac.

*nieekwiwalentne- gdy wymiany i przeliczenia zasobów pieniężnych dokona się mniej korzystne dla ich posiadaczy relacji niż wynika to z przyjętej stopy denominacji cen i płac.

Towarzysząca denominacji wymiana znaków pieniężnych może nastąpić:

-jednorazowo,

-rozkładana może być na dłuższy nawet kilkuletni okres.

Denominacja w Polsce była 01.01.1995r. w skali 1:10000.

Skutki denominacji:

2