PODMIOTOWOŚĆ
Podmiot: osoba, organ, która przynależy do jakiegoś systemu i na niego oddziałuje 7 etapów rozumienia podmiotowości (patrzac historycznie):
- sakralne podejście: podmiotowość nie należy do świata ludzi ale bóstw, Bogów(ponad ludzkie rozumowanie, transcedentalne) Idee Bogów, które nadają sens życiu ludzi
- podmiotowość jako element sił natury: życie warunkują niezależne od nas siły przyrodnicze (siły klimatyczne, demograficzne etc.) Człowiek jest mało znaczącym elementem przyrody.
- właściwość wielkich/wybitnych jednostek, które są takie przez różne zbiegi okoliczności ( np. raz na jakiś okres rodzi się geniusz)
- jako obiektywna wewnętrzna cecha struktur (systemów) społecznych: naród jako całość, kościół jako instytucja a nie pojedyncze jednostki tej struktury ©
- jako cecha wielkich indywidualności, będących reprezentantami, wyrazicielami tendencji społecznych dobrze rozumiejącymi specyfikę czasów (np. przeskoczenie przez płot L.
Wałęsy)
- p. zawarta jest w niektórych rolach społecznych (przywódczych, władczych) zostaje zatem odpersonalizowana i nadana instytucjom np. brak ważności kto jest prezydentem, ważna jest rola tej instytucji i czy ta rola jest wykonywana.
- właściwość wszystkich ludzi, wszyscy oni wytwarzają świat polityczny, społeczny, a tworzą go działania zbiorowe nie pojedyncze.
Podmiotowość polityczna: względnie trwała zdolność podmiotu do podejmowania suwerennych, świadomych, celowych, racjonalnych działań zaspokajających potrzeby, interesy i wartości tych podmiotów.
Cechy podmiotowości politycznej:
- względnie trwała zdolność do podejmowania decyzji politycznych: określona częstotliwość inicjowania i realizowania bądź włączania się do działań organizowanych przez inne podmioty.
- stopniowałność podmiotowości politycznej: ludzie należący do pewnego kręgu posiadają zróżnicowane możliwości do podejmowania decyzji Polit.
Stopniowanie i ich mierzenie
* formalne i nieformalne kompetencje władcze
* możliwość wywierania wpływu politycznego podmiotów niewładczych -zmienność poziomu podmiotowości (na przykładzie ZSSR):
Duża podmiotowość przed IIWS, znaczny spadek po ofensywie Niemiec, odwrócenie losów wojny - Kursk wzrost podmiotowości (mocarstwo) -> lata 80 po okresie zbrojeń, pojawienie się Gorbaczowa i drastyczny spadek podmiotowości (likwidacja ZSRR)
- wieloaspektowość podmiotowości Polit. -> wysteopuje i wpływa nie tylko w życiu politycznym, ale też w gospodarce, edukacji, kulturze etc. (poza polityczne sfery życia społecz nego)
Teoretyczne stanowiska opisujące podmiotowość Polit:
- świadomość + aktywność określa bycie podmiotem
- koncepcja Krzyszyofa Pałeckiego podmiotowość:
* nominalna