8165

Starzenie- zespół zjawisk zachodzących po przesyceniu i mających na celu powrót do stanu równowagi. -Naturalne- zachodzi w temp otoczenia, -sztuczne- w temp podwyższonej.

Przesycanie- polega na przeprowadzeniu układu dwufazowego w układ jednofazowy będący przesyconym roztworem jednego składnika w drugim. Można przesycać pierw stopowe które wykazują ograniczoną rozpuszczalność w metalu podstawowym, malejącą ze spadkiem temp, a ilość pierw stopowego jest mniejsza od rozpuszczalności max.

Siluminy: Al.-Si, najważniejsza grupa stopow odlewniczych zawierająca 4-20% Si, mają bardzo dobre własności odlewnicze- mały skurcz i najmniejszą skłonność do pęknięć, mają małe wartości współczynnika rozszerzalności cieplnej, są odporne na korozję. Cechy ujemne- to skłonność do gruboziamistości struktury i wydzielanie się kryształów krzemu. Można je modyfikować. Stosowane są na odlewy o złożonym kształcie silnie obciążonych części urządzeń elektrotech, pomp silnik, armatury okrętowej oraz lotniczej.

Durale- stopy aluminium do przeróbki plastycznej, są stopami wieloskładnikowymi zawierającymi 2-5%Cu, <3%Mg oraz dodatki <1% Mn- wprowadzone celowo, Fe, Si- jako zanieczyszczenia. Durale cynkowe- 6%Zn, po 2% Cu i Mg oraz dodatek <0,25%Cr, po obróbce cieplnej mają własności mech zbliżone do stali, stanowią najważniejszy materiał na silnie obciążone konstrukcje budowlane, elementy samolotow, pojazdów.

Aluminium- jest metalem lekkim, o barwie srebrzystobiałej, otrzymuje się je przez elektrolizę roztworu tlenku glinu otrzymanego z boksytu, odznacza się dużą plastycznością, i dużą odpornością na korozję, bardzo mały opór właściwy, zła skrawalność i własności odlewnicze. Stopy aluminium dzieli się pod względem zastosowania na: odlewnicze:- l)są to przede wszystkim stopy aluminium z Si, Mg, Cu) zawierające 4-20%Si, 2)stopy Al.-Cu i do przeróbki plastycznej:- nisko% stopy z Mg i Mn, -durale, -stopy odporne na działanie wyższych temp. Składniki Al: Cu- utwardza i podnosi wytrzymałość, Mg- zwiększa wytrzymałość i ułatwia obróbkę skrawaniem, Si- zwiększa odporność na korozję oraz wytrzymałość w podwyższonej temp, Zn- polepsza obrabialność, Mn- zwiększa odporność na korozję i zapewnia dobrą skrawalność.

Przesycanie i starzenie (Cu w Al): w obszarze 2fazowym stop zbudowany jest z nasyconego roztworu Cu w Al oraz fazy międzymetalicznej AhCu. W celu jej rozpuszczenia w roztworze należy przeprowadzić stop do lfzowego obszaru a więc podgrzać do temp powyżej linii granicznej rozpuszczalności i wygrzać w tej temp., następuje wyrównanie stężenia Cu. Szybkie ocliłodzenie powoduje utrzymanie jednofazowej struktury. Podczas starzenia atomy Cu zaczynają się skupiać, i powstają strefy Cu i następuje wzrost naprężeń, kolejne zmiany atomów prowadzą do powstania uporządkowanych faz o strukturze zgodnej ze strukturą podłoża, wydzielenie się AbCu w ostatnim stadium procesu ze zmniejszeniem naprężeń, należy jeszcze dostarczyć mu odpowiednią ilość energi z zewnątrz.