Zaburzenie schizoidalne może być rozpoznawane, jeżeli są spełnione co najmniej trzy z poniższych warunków:
1. Czerpanie przyjemności z niewielu (jeśli w ogóle) obszarów życia
2. Emocjonalny chłód, dystansowanie się oraz słabo ujawniająca się uczuciowość
3. Ograniczona zdolność do okazywania zarówno ciepła, delikatności, jak i
wrogości wobec innych
4. Reagowanie obojętnością na pochwały oraz na krytykę
5. Niewielkie zainteresowanie kontaktami seksualnymi (oczywiście uwzględniając wiek)
6. Prawie niezmienne preferowanie zawodów nie wymagających kontaktów z innymi
7. Nadmierne zaabsorbowanie marzeniami i swoim światem wewnętrznym
8. Brak bliskich przyjaciół lub bliskich więzi (albo posiadanie tylko jednego takiego bliskiego kontaktu) oraz brak pragnienia nawiązywania takich więzi)
9. Przejawianie małej wrażliwości na normy oraz zwyczaje społeczne
* Warto zauważyć, iż pojęcie „schizoidalne zaburzenie osobowości" pojawiające się w literaturze psychologicznej ma znacznie szerszy zakres niż to samo pojęcie używane w klasyfikacjach.
Pośród osób z tym zaburzeniem znajdują się jednostki inteligentne, twórcze, oryginalne tudzież wybitne. Pociągają ich dociekania filozoficzne, ćwiczenia dyscypliny ducha, nauka i sztuka.
Większość naprawdę oryginalnych artystów wykazywała wyraźne cechy schizoidalne niemal z definicji - trzeba bowiem zdystansować się do konwencji, aby wnieść coś nowego.
Na dobrze funkcjonującym krańcu schizoidalnego kontinuum mamy takie osoby, jak filozof Ludwig Wittgenstein czy tancerka Martha Graham.
często osoby te określane są jako nadpobudliwe i łatwo ulegające nadmiernej stymulacji, mówią o sobie, że są z natury wrażliwe
rodzice relacjonują schizoidalne dzieci jako te które cofały się przed zbyt silnym światłem, dźwiękiem, gwałtownymi ruchami: gdy chcieli je przytulić - sztywniały i odsuwały się
według klasycznie ujmowanego popędu osoby te znajdują się w konflikcie stadium oralnego; obawiają się pochłonięcia, wciągnięcia, zniekształcenia przez innych świat zewnętrzny jawi się im jako pełen zagrożeń dla bezpieczeństwa i ich indywidualności
William Donald R. Farbain pojmuje stany schizoidalne jako głód spowodowany miłością, co wyraża się w wyrazistych tendencjach do wycofywania się, poszukiwania satysfakcji w świecie fantazji, odrzucania świata fizycznego według Kretschmera osoby takie mogą być nawet fizycznie szczupłe co było by skutkiem emocjonalnego zdystansowania się do własnej zachłanności osoby schizoidalne sprawiają często wrażenie osób łagodnych i spokojnych, jednak wielu psychoanalityków twierdzi, iż w rzeczywistości znajdują się w nich duże pokłady agresji i głodu, ukrywane pod grubą warstwą mechanizmów obronnych
u dobrze funkcjonujących osób z tym zaburzeniem zauważa się brak popularnych mechanizmów obronnych
doświadczają wielu reakcji emocjonalnych i opisują je z wielką szczerością, mają trudności z kłamaniem cierpią z powodu alienacji
odbierają świat takim jaki on jest, bez przymusu przeinaczania rzeczywist.
ich głównym problemem jest lęk spowodowany brakiem poczucia bezpieczeństwa