100023

dodatkowe zwiększenie jego przyśpieszenia (rys. 3.11). Spadki w tunelach hydrotechnicznych są regulowane warunkami grawitacyjnego przepływu wody, a także potrzebą uzyskania maksymalnej energii jej zrzutu na turbiny elektrowni, szczególnie w tunelach ciśnieniowych (rys. 3.12), Praktyczny dobór spadków i wzniesień profilu budowli podziemnej jest przystosowany do przepisów obowiązujących na drogach, kolejach czy innych przepisów branżowych.

Najczęściej minimalne spadki budowli podziemnych wynikają z warunków odwodnienia i wynoszą od dwóch do trzech promili (2-3%c). Im dłuższy obiekt i trudniejsze warunki odpływu wody, tym większe spadki należy stosować, aby zapewnić skuteczne jego odwodnienie. Maksymalne spadki tuneli komunikacyjnych muszą być przystosowane do miarodajnego spadku całej trasy. Na drogach kołowych spadek miarodajny pokrywa się ze spadkiem maksymalnym, a na trasie kolejowej jest to stosunek maksymalnego wzniesienia torów do maksymalnej długości pociągu (rys. 3.13). Spadki w tunelach wymagają złagodzenia o 20-30% w porównaniu ze spadkami miarodajnymi na otwartym terenie. Konieczność ta jest spowodowana dodatkowymi oporami, jakie stawia pojazdom częściowo zamknięte w tunelu powietrze. Często w tunelach następuje również spadek przyczepności kół pojazdu do nawierzchni jezdni bądź szyn z powoduzwiększonej wilgotności czy też bardziej intensywnego ich zużycia, wygładzenia. Złagodzenie wzniesień zmniejsza również ilość wydzielanych spalin obniżając jednocześnie stopień zanieczyszczenia tunelu. Maksymalne spadki w tunelach nic powinny przewyższać następujących orientacyjnych wielkości:

•    hmele kolejowe 13%o,

•    metro i tunele samochodowa 40^cko,

•    przejścia podziemne 100%o,

W zależności od potrzeb nadaje się jeden lub dw a kierunki spadków.

Tunele jednospadkowe wykonuje się wówczas, gdy trzeba pokonać wyraźną różnicę poziomów wlotu i wylotu tunelu (rys. 3.14). Długość tuneli jednospadkowych musi być ograniczona warunkami ciągu naturalnego tak, aby prędkość przepływu powietrza nie przekraczała 3,5 m/s. Pizy' większych prędkościach nastąpi tzw przeciąg, który jest szkodliwy dla ludzi przebywających w tunelu. Im większe spadki i mniejsze opory' przepływu powietrza, tym większe zagrożenia. Jednak nawet przy najmniejszych spadkach i dużych oporach przepływni, długość tuneli jedno spadkowych nie powinna przekraczać trzech kilometrów. Profil jednospadkowy w gotowym tunelu jest więc korzystny ze w^rzgledu na wymianę powietrza. Sprzyja rówmież skutecznemu grawitacyjnemu odprowadzaniu wody.