100390

ANTYANTYRELATYWIZM WG GEERTZA

Clifford Geertz podkreśla, że dyskusja nad relatywizmem przechodzi przez trzy etapy:

1.    Dotyczy rozważań nad umysłem pierwotnym, z którym zetknęła się pierwsza generacja antropologów [np. Durkheimj;

2.    Na tym etapie wyłonił się problem relatywizmu poznawczego, który wiązał się z badaniami w konkretnych społeczeństwach prymitywnych;

3.    „niewspółmierność pojęciowa" - debaty między filozofami, socjologami i antropologami, dotyczące granic i możliwości poznania innych kultur jako odrębnych systemów pojęciowych.

Wszystkie te fazy myśli staja przed paradoksem „jednolitości ludzkiej myśli symbolicznej jako procesu, a różnorodnością efektów tej myśli w postaci odmiennych kultur i społeczeństw". Ten paradoks jest niemożliwy do teoretycznego rozstrzygnięcia. Należy więc zając się praktyką.

To stanowisko odrzuca zarówno relatywizm, jak i antyrelatywizm.

Antyantyrelatywizm umożliwia odrzucenie czegoś bez angażowania się w to, co odrzuciliśmy. Pozycja taka nie skłania do opowiedzenia się po którejś ze stron, unika partykularyzmu (różnice kulturowe jako rodzaj nieprzekraczalnych barier), ale także uniwersalizmu, który „staje obok kultury".