100608

Prasa konspiracyjna w latach 1939-1945

Pierwsze pisma tajne ukazały się we wrześniu 1939. Wiatach 1939-44 na ziemiach polskich działało ponad 300 organizacji stanowiących kontynuację ugmpowań istniejących w II RP, bądź nowych. Wyodrębniały się dwa podstawowe nurty. Pierwszy związany z rządem w Londynie, drugi z PPR, oba wewnętrznie zr óżnicowane Ruch wydawniczy konspiracji polskiej w latach 1939-44 koncentrował się w wielkich miastach GG( Wawa-ok60%. Kraków, Radom, Lublin, po 41 r. Lwów.. Występował także w mniejszych ośrodkach i na terenach wcielonych do Rzeszy (np „Wolna wola”, „Glos Poznania”, „Wyzwolenie”). Z czasem (po VI. 1941) prasa konspiracyjna pojawiła się w Ostlandzie tj. na ziemiach położonych na wschód od linii Bugu- we Lwowie (np. „Komunikat” „Lwowski Kurier”, „Niepodległość”). Ogółem wydano co najmniej 1500 tytułów pism konspiracyjnych, przy czym ich liczba z każdym rokiem wzrastała. Wiele z nich ukazywało się krótko, co było wynikiem m in. specyficznych warunków, w jakich działali redaktorzy i wydawcy Konspiracji. Były też takie, które drukowano ciągle.

Prasa polonijna i emigracyjna

tradycja i współczesność- prasa polska poza krajem po 1945 ukazywała się przede wszystkim w tradycyjnych skupiskach „starej” emigracji zarobkowej; w Wielkiej Brytanii i kilku państwach Europy Zachodniej kontynuowana była w różnych postaciach prasa politycznej emigracji wojennej, narodziła się wreszcie prasa emigracji politycznej nacelowana na kraj, za której pośrednictwem różne grupy usiłowały wpływać na stan umysłów Prasa ta była powiązana z amerykańskimi organizacjami datow anymi przez tamtejsze w ładze. Funkcjonowała także prasa polska w polskich skupiskach autochtonicznych w ZSRR (na terenie Litwy i Ukrainy- z czasem centrum przeniosło się wyłącznie na Litwę). Prasa ta stała się mutacją prasy radzieckiej (oryginalny pozostał „Czerwony Sztandar”) W Czechosłowacji, obok polskiego KPCz („Glos Ludu”) ukazywały się czasopisma Polskiego Związku Kulturalno- Oświatowego (np : "Zwrot”) Prasa polonijna, tj. prasa redagowana przez Polaków poza granicami kraju i dla takich Ze czytelników przeznaczona, liczyła w tym okresie kilkaset tytułów'. Jej głównymi centrami wydawniczymi były kraje: Wielka Brytania, Stany Zjednoczone AP. Kanada. Australia i Nowa Zelandia. Francja. Republika Federalna Niemiec, oraz inne kraje z niewielka ilością tytułów. Najogólniej rzecz biorąc, prasa polonijna odgrywała i odgrywa bardzo istotną rolę w utrzymywaniu polskości i poprzez używanie polskiego (w większości przypadków) języka, propagowanie polskiej literatury, historii, konsolidowanie środowisk polonijnych i ich adaptację do nowych warunków W stosunku do kolejnych pokoleń emigracyjnych wpływa na zainteresowanie rodowodem, popiera zdoby wanie wykształcenia pizez młodzież polskiego pochodzenia, dba o dobre imię Polaków. Wśród wy dawanych za granica periodyków' polonijnych najmniej liczna grupę stanowiły dzienniki. Adresowane były raczej do ludzi starszych Dominowały tygodniki, miesięczniki i kw'ar talniki, dwie ostatnie grupy jako czasopisma naukowe, oświatowe, religijne, kombatanckie. W większości posługiwały się polskim językiem, stale jednak rozszerzały teksty w j. Obcych.