3. Dziesięciościan jako model kształtowania procesów praktyki edukacyjnej
Dziesięciościan (dekader edukacyjny) został opracowany przez Z. Kwiecińskiego jako analiza strukturalno-funkqonalnych procesów edukacyjnych. Niedopełnienie któregoś z elementów wpływa na zakłócenie równowagi edukacji, jako praktyki społeczną. Dziesięciościan to:
1. Hominizacja - proces kształtowania cech gatunkowych człowieka polegająca na uczłowieczeniu poprzez wychowanie zdrowotne, higieniczne i seksualne, unikaniu kar, maksymalizowaniu przyjemności, nie szkodzenia innym, jak i kształtowanie i kanalizowanie potrzeb pierwotnych.
2. Kształcenie i humanizacja - proces nauczania i uczenia się umożliwiające poznanie pizyrody, społeczeństwa i kultury oraz rozwój kompetencji poznawczych, wraz z kształtowaniem potrzeb wtórnych
3. Wychowanie i jurydyłikacja- wdrażanie do akceptowania i realizowania czynności i ról społecznych, obywatelskich, prawnych, a tym samym kształtowania świadomości społecznej.
4 Inkulturacja i personalizacja - proces wrastania w określoną kulturę, zmierzający do uzyskania tożsamości autonomicznej, poprzez wybór wartości i przyswajanie przekazywanych systemów filozoficznych i religijnych.
5. Socjalizacja - rozumiana jako proces socjalizacji pierwotnej w rodzinie, grupy rówieśniczej, społeczności lokalnej, bazującej na wrastaniu w zastane normy.
6. Polityzacja, biurokratyzacja, profesjonalizacja - kształtowanie przydatności do zatrudnienia i funkcjonowania w społeczeństwie zorganizowanym, zinstytucjonalizowanym i zideologizowanym.
7. Kolektywizacja - procesy socjalizacji wtórnej dokonujące się poprzez więź i interesy klasowe, solidarność, etos itd.
8. Nacjonalizacja - procesy kształtowania więzi z narodem (językiem, kulturą, tradycją, mitem itp.).
9. Etatyzacja - wprowadzenie w organizację i struktury funkcjonowania państwa oraz powinności obywatelskie.
10. Globalizacja - wprowadzenie w problemy globalne - monocentryzm, brakujące źródła energii, żywność, polityczny podział świata, edukacja.
4. Wiedza o edukacji jako aktywny czynnik zmian w obszarze pedagogiki
Na wiedzę o edukacji będącą kapitałem kulturowym składają się;
- teorie naukowe
- systemy filozoficzne;
- konkretne praktyki edukacyjne, czyli pedagogie.
.... Kapitał kulturowy - to pojęcie wprowadzone przez francuskiego socjologa Pierre Bourdieu na określenie idei, wiedzy, umiejętności i przedmiotów o wartościach kulturowych, jakie ludzie nabywają, w czasie uczestnictwa w życiu społecznym.
Wg Bourdieu występuje w trzech podstawowych formach:
- ucieleśnionej (embodied) - jako długotrwałe dyspozycje ciała i umysłu, w tym w szczególności tzn. "dobre maniery", gust kulturowy, smak, znajomość form kultury wysokiej, konwencji kulturowych i towarzyskich.
- zinstytucjonalizowanej - głównie w postaci sformalizowanego wykształcenia, w szczególności potwierdzonego przez dyplomy prestiżowych uczelni
- uprzedmiotowionej (objectified) - jako posiadane dobra kulturowe (malarstwo, książki, maszyny itp.).