101086

krańcowy oraz społeczna użyteczność krańcowa są równe.

Konstruując krzywa społecznej użyteczności krańcowej państwo rozstrzyga, jaka ilość dobra publicznego jest optymalna społecznie.

Problem gapowicza powoduje, iż rynki prywatne nie wyprodukują społecznie efektywnej ilości dobra publicznego i że jest tu miejsce na interwencje państwa, wywołana względami efektywności. Wynika stąd również, że państwo musi określić jak wiele tych dóbr należy produkować. Nie wynika zaś. że to ono samo ma je wytwarzać.

To czy dobra publiczne powinny być produkowane przez sektor publiczny, nie zależy od sposobu ich konsumpcji, lecz od sposobu ich wytwarzania.(zamiatanie ulic to nic nadzwyczajnego i może być z łatwością wykonywane zarówno przez służby publiczne, jak i prywatne)

Państwo wydaje pieniądze na dobra publiczne, gdyż pozostawienie ich w gestii sektora prywatnego powodowałoby zawodność rynku. Motywem tej interwencji jest. zatem efektywność społeczna. W przeciwieństwie do tego wydatki państwa na płatności transferowe wiążą się przede wszystkim z kwestią równości i redystrybucji dochodów. Skala redystrybucji, do której osiągnięcia zmierza państwo, jest kwestią uznaniową- czystym sądem wartościującym, będącym przedmiotem sporu różnych partii politycznych. Występuje tu ponadto nieunikniona konkurencja pomiędzy dwoma celami: efektywnością i równością. Ażeby zwiększyć skale redystrybucji, państwo będzie zmuszone podnieść stopy podatkowe.

Dobra społecznie pożądane to takie dobra, o których społeczeństwo sądzi, że każdy powinien je posiadać, bez względu na to. czy tego pragnie(oświata. ochrona zdrowia). Natomiast dobrami społecznie niepożądane to takie dobra, które zdaniem społeczeństwa powinny być wyeliminowane bez względu na to. jaki stosunek do nich maja poszczególne jednostki(papierosy, narkomania, hazard).

Istnieją dwa powody uzasadniające wyróżnianie dóbr społecznie pożądanych:

1.    Skoro wzrost wykształcenia zwiększa wydajności nie tylko kształcącego się pracownika, lecz wszystkich innych, z którymi on współpracuje- to mamy do czynienia z produkcyjnym efektem zewnętrznym niebranym pod uwagę, kiedy jednostka rozstrzyga, jakie wykształcenie warto uzyskać. Jeżeli ludzie zgłaszają za mały popyt na wykształcenie, społeczeństwo powinno zachęcać do jego pobierania, czyniąc wykształcenie bardziej dostępnym.

2.    Pojawia się wówczas, gdy społeczeństwo uznaje, że jednostki przestają działać w swym dobrze pojętym interesie.(narkomania)

Cełem interwencji państwa jest nie tyle wmawianie ludziom, czego powinni chcieć, ile uświadamianie im. czego już pragną. Państwo może. zatem wydatkować pieniądze na obowiązkowe kształcenie lub obowiązkowe szczepienia, ponieważ zdaje sobie sprawę z tego. że jednostki pozostawione same sobie zachowują się w sposób, którego w przyszłości będą żałować.

Rodzaje podatków.

Podatki bezpośrednie. Osoby fizyczne płaca podatek dochodowy od otrzymywanych wynagrodzeń za pracę, czynszowi opłat dzierżawnych, dywidend i odsetek. Również są to dokonywane przez nią wpłaty na państwowy fundusz ubezpieczeń.

Podatki pośrednie. To podatki nakładane na wydatki na dobra i usługi. Najważniejszy jest podatek od wartości dodanej(VAT), będący w rzeczywistości podatkiem od sprzedaży detalicznej. Podczas gdy podatek od sprzedaży jest ściągany jedynie na etapie ostateczne sprzedaży konsumentowi. VAT obdąźa różne stadia procesu produkcji. Uzupełniają go dochody z innych podatków pośrednich, w tym ze specjalnych opłat akcyzowych nakładanych na tytoń oraz alkohol, opłat licencyjnych pobieranych od posiadaczy samochodów i telewizorów oraz ceł importowych.

Podatki majątkowe- dwa rodzaje. Pierwszy to podatek od posiadanego majątku, stanowiący główne źródło dochodów samorządów lokalnych. Drugim jest podatek od transferów kapitału, stosowany w przypadku przekazywania majątku pomiędzy jednostkami ( darowizny lub spadki).

Równość pozioma tzn. równorzędne traktowanie jednakowych osobą, oraz równość pionowa tzn. redystrybucja polegająca na zabieraniu tym. którzy maja i dawaniu tym. którzy nie mają.