102753

ną rolę w funkcjonowaniu gleby jako środowiska bytowania mikroorganizmów, bowiem ich powierzchnia jest miejscem nagromadzania się bakterii (rys.2).

1

Wśród minerałów tworzących glebę przeważa zwykle kwarc h krzemionka, w niewielkich ilościach występują skalenia i łyszczyki (miki). W wyniku procesów' chemicznego wietrzenia uwalniane są z nich składniki pokarmowe dla roślin np. wapń, magnez, potas, fosfor oraz krzemionki, glin i żelazo. Podlegając procesom resyntezy przyczyniają się one do powstawania nowych minerałów glinokrzemianowych, którymi są minerały ilaste z grupy montmorylonitu, illitu oraz kaolinitu. Minerały te stanowią o sorpcyjnych i jonowymiennych właściwościach gleb, regulują właściwości wodne i odżywcze oraz buforowe gleb. Skład chemiczny frakcji mineralnej podlega ciągłym przemianom w zależności od działania czynników terenowych i klimatycznych, od uprawy i nawożenia gleby oraz działalności roślin i mikroorganizmów. ^e

Substancję organiczną fazy stałej gleby tworzą resztki roślin wyższych, obumarłe ciała mikroflory i mikrofauny glebowej, produkty pośrednie rozkładu ww. resztek organicznych, produkty metabolizmu wtórnego organizmów oraz związki humusowe (próchnica) występujące głównie w powierzchniowych poziomach profilu glebowego. Te ostatnie, z uwagi na specyficzne właściwości fizyczno-chemiczne (specyficzna struktura chemiczna, zawartość licznych grup funkcyjnych) odgrywają bardzo ważną rolę w funkcjonowaniu gleb, kształtowaniu ich właściwości, a także w zachodzących w nich procesach obiegu materii organicznej takich jak wymiana jonowa, migracja pierwiastków, regulacja właściwości buforowych, wiązanie substancji • YA/'

trującychypierwiastków biogennych niezbędnych dla wzrostu roślin wyższych i drobnoustrojów oraz hamowanie rozwoju patogenów roślin. Substancje humusowe ze względu na swoją ciemną barwę ułatwiają także nagrzewanie się gleb i w ten sposób wpływają na panujące w nich warunki termiczne. Poprawa struktury gleb następuje przez zlepianie cząstek mineralnych humusem glebowym w gruzełki o średnicy > 1 mm. Wpływa to korzystnie na stopień przewietrzenia gleb, ich przepuszczalność, pojemność wodną, zwięzłość i gęstość objętościową. Gleby zasobne w humus są mniej podatne na erozję oraz zapobiegają nadmiernej eutrofizacji zbiorników wodnych spowodowanej spływami powierzchniowymi.

2(l05/gli*a.Uoc 0*03-05