103396

szkodliwych gazów i pyłów w powietrzu atmosferycznym, ale rosła także ich różnorodność. Pod koniec wieku, powietrze w miastach USA zawierało aż 2.6 tys. związków chemicznych antropogenicznego pochodzenia, w tym wiele rakotwórczych. Zdecydowana większość substancji zanieczyszczających atmosferę wytwarzana jest w dużych ośrodkach przemysłowych, są więc one szczególnie dotkliwe w wielkich metropoliach, skąd wędrują na duże odległości od źródeł emisji.

Karczowanie i wypalanie lasów spowodowało w latach 1860-1990 wydzielenie do atmosfery 90-180 mld t węgla, a obecne zniszczenia nizinnych lasów deszczowych są przyczyną wzrostu zawartości węgla w atmosferze ook. 1.0-2.6 mld t rocznie! W skali globalnej z obu tych powodów stężenie COj w atmosferze Ziemi wzrosło aż o 25%. Co gorsze, w tym czasie podwoiła się także ilość metanu, a znacznie wzrosła praktycznie wszystkich innych gazów, w tym sprawców i składników kwaśnych deszczy - tlenków siarki i azocu oraz trującego dla ludzi i zwierząt COa. Wśród metalicznych substancji zanieczyszczających szczególnie groźne, bo silnie toksyczne, są ołów, rtęć i beryl. Do 1985 roku ok. 70% emisji ołowiu pochodziło ze spalania benzyny ołowiowej, potem -dzięki jej zastępowaniu przez benzynę bezołowiową - prym wiodły miejskie spalarnie odpadów.

Rozwój przemysłu i wysoki poziom zanieczyszczenia powietrza tlenkami siarki i azotu spowodowały na wszystkich kontynentach silne zakwaszenie wód w jeziorach i rzekach, likwidując w wielu z nich życie biologiczne. W wyniku drastycznej zmiany pH wód aż 13 rzek w kanadyjskiej prowincji Nowa Szkocja i ponad 1600 jezior w prowincji Ontario przekształciło się w cmentarzyska ryb. W Europie nie było lepiej: pod koniec lat 80. stwierdzono zakwaszenie 21 500 jezior w Szwecji. Przyczyną degradacji śródlądowych zbiorników wodnych, mórz i oceanów była także erozja wodna gleb. zwykle zanieczyszczonych pestycydami, herbicydami i nawozami sztucznymi. Aby uświadomić skalę tego zjawiska wystarczy wskazać, że wprawdzie Ren i jego dopływy w ostatnich 30 latach corocznie deponowały w morzu „tylko" 19 min t gleby zmytej z pól w jego dorzeczu, ale Amazonka lub Missisipi - aż 370 min i.