103410

1.Ochrona przyrody - w kompetencjach Ministra Leśnictwa, a do Ministra Oświaty należały „sprawy krzewienia zasad ochrony przyrody na wszystkich szczeblach szkolnictwa i oświaty dorosłych oraz szerzenia idei ochrony przyrody w społeczeństwie".

2 Formy ochrony przyrody:

-    pomnik przyrody (zarządzenie prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej).

-    rezerwat przyrody (zarządzenie Ministra Leśnictwa),

• park narodowy (rozporządzenie Rady Ministrów)

oclirona gatunkową roślin i zwierząt (rozporządzenie M. Leśnictwa, w porozumieniu z M. Rolnictwa i Reform Rolnych, a w stosunku do roślin leczniczych także w porozumieniu z M. Zdrowia)

3.    Pojęcie „zasobów przyrody"; obowiązek zarządzających i użytkowników do przestrzegania zasad odirony przyrody w działalności gospodarczej („zrównoważony rozwój!).

4.    Obowiązek sporządzania centralnego, wojewódzkiego i powiatowego rejestru poszczególnych form ochrony przyrody, wg zasad określonych w 1952 r. w zarządzeniu Ministra Leśnictwa.

5.    Hierarchiczny. 3-stopniowy system organów ochrony przyrody: „organ fachowy Ministra Leśnictwa ■ Naczelny Konserwator Przyrody, władza II instancji - wojewoda z własnym „organem fachowym" -konserwatorem przyrody oraz organem doradczym i opiniodawczym - wojewódzkim komitetem ochrony przyrody (powoł. przez M. Leśnictwa), władza I instancji - starosta, działający poprzez nadleśniczego „paiistwowego" lub dyrektora pn.

6.    PROP - organ doradczy Rady Ministrów; M. Leśnictwa - przewodniczący z urzędu; siedziba PROP -W-wa. Zlikwidowano możliwość funkcjonowania stmktury terenowej. Status PROP zmienił się ponownie w 1987 - znowu organ doradczy ministra, zajmującego się ochroną przyrody.

Nie wszystkie sprawy rozwijały się jednak pomyślnie. Już w latach 70., wraz z nowymi koncepcjami form ochrony przyrody, obowiązująca ustawa o ochronie przyrody okazała się być przestarzała i wymagała grtDitownej nowelizacji. Niestety, ani tzw. społeczny projekt ustawy, ani projekt opracowany w Departamencie Ochrony Przyrody Ministerstwa Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego nie był rozpatrywany przez Sejm. Urzędnicy Ministerstwa, wspierani przez sporą liczbę prawników i przyrodników, przeciwstawiali się odrębnej ustawie o ochronie przyrody, lansując koncepcję włączenia spraw ochrony przyrody do jednej ustawy o ochronie i kształtowaniu środowiska. Prace nad taką „wielką" ustawą trwały kilka lat i nie przyniosły efektu z powodu niemożności osiągnięcia porozumienia w wielu istotnych kwestiach. Spory i dyskusje przerwały wydarzenia polityczne w 1989 r.

7. Okres III Rzeczypospolitej Polskiej - stoi obecny ochrony przyrody

Od początku odzyskania przez Polskę rzeczywistej niepodległości rozpoczęły się prace nad nową ustawą o ochronie przyrody. Inicjatorem i głównym autorem projektu ustawy był ówczesny poseł na tzw. „Sejm kontraktów) ”, wieloletni dyrektor Słowińskiego PN i Kampinoskiego PN oraz organizator i pierwszy dyrektor KZPN - Jan Wróbel. Po raz pierwszy jednak projekt ustawy był poddany szerokim konsultacjom społecznym. Istotny wkład merytoryczny do nowego prawa ochrony przyrody w Polsce wnieśli zwłaszcza członkowie Paiistwowej Rady Ochrony Przyrody i Komitetu Ochrony Przyrody PAN. Ustawa, uchwalona ostatecznie przez Sejm 14 października 1991 r. po nie kończących się sporach i dyskusjach w sejmowych komisjach, różniła się dość znacznie, i to na niekorzyść, w stosunku do jej projekm. Stało się jasne, że nadzieje uczonych i społecznie działających przyrodników na wzmocnienie ochrony przyrody w wobiym kraju mogą okazać się płonne, a demokracja niekoniecznie musi dobrze służyć przyrodzie. Kolejne lata w zasadzie to smutne odkrycie jedynie potwierdziły.

III ustawa o o< bronie przyrody

I. Nowe cele ochrony przyrody: „przywracanie do stanu właściwego zasobów i składników przyrody” oraz „kształtow anie właściwych postaw człowieka wobec przyrody”.

2    Nałożenie obowiązku odirony przyrody na każdego obywatda, organ państwowy i samorządowy oraz na każdą osobę prawną, prowadzącą działalność wpływająca na przyrodę, obowiązku nauczania odirony przyrody przez szkoły wszystkidi stopni i jej popularyzowania przez oświatowe i publiczne mass media

3.    Usankcjonowanie 2 form: parków kraj obrazowy di i obszarów dironionego krajobrazu; wprowadzenie

3    nowych: użytek ekologiczny, zespół przyrodniczo-krajobrazowy i stanowisko dokumentacyjne; (na

mocy zarządzenia, później rozporządzenia wojewody lub uchwały Rady Gminy. Samorządowcy uzyskali uprawnienia do wprowadzenia na swoim terenie odirony gatunkowej.

4.    Obowiązkowa otulina dla pn. nieobowiązkowa dla pk i rp.

5.    Obowiązek opracowania w ciągu 5 lat planu odirony (pn. pk. rp).

6.    PROP - organ o-d MOŚZNiL; przewodniczący- wybierany demokratycznie przez członków Rady ze swojego grona GKP uczestniczył jedynie w posiedzeniach Rady oraz - na zaproszenie przewodniczących - w posiedzeniach komisji problemowych.