skanuj0045 (58)

4.7. Krajobrazowe i regionalne podejście do ochrony przyrody

4.7. Krajobrazowe i regionalne podejście do ochrony przyrody

135

Dokumentacyjnej (FID) wg wersji poprawionej z 1971 roku. Oto przykłady wyróżnionych jednostek i przypisanych im kodów cyfrowych:

Megaregion 3: Pozaalpejska Europa Środkowa Prowincja 31: Niż Środkowoeuropejski

Podprowincja 313: Pobrzeża Południowobałtyckie Makroregion 313.2: Pobrzeże Szczecińskie Mezoregion 313.21: Uznam i Wolin Mikroregion 313.211: Brama Świny

Obszar Polski położony jest w granicach trzech megaregionów, siedmiu prowincji i osiemnastu podprowincji, w których wyróżniono 56 makroregionów i 318 mezo-regionów, podzielonych na wiele mikroregionów. Regiony fizycznogeograficzne, wyróżnione głównie na podstawie kryteriów geologiczno-geomorfologicznych, są tylko częściowo zbieżne z jednostkami wydzielonymi w biogeograficznym (geobotanicz-nym) podziale Polski według kryteriów florystycznych i fitosocjologicznych, chociaż uwzględniającym ukształtowanie powierzchni, klimat, wody, gleby i historię rozwoju roślinności jako czynniki decydujące o szacie roślinnej obszaru (Szafer 1972).

Regionalizacja biogeograficzna (geo botaniczna)

Najważniejszymi kryteriami podziału Polski w regionalizacji biogeograficznej, a w zasadzie geobotanicznej, są naturalne zasięgi rodzimych gatunków drzew oraz dominacja określonych formacji roślinnych, chociaż uwzględnia on także genezę flory¹ i historię przemian roślinności na skutek kolejnych zlodowaceń. Regionalizacja naszego kraju mieści się w wielostopniowym systemie podziału geobotanicznego Ziemi, co jest istotne dla koncepcji tworzenia europejskiej sieci obszarów chronionych lub europejskiej sieci ekologicznej EECONET (zob. rozdz. 5). Według tego podziału, Polska należy do państwa Holarktyki, obszaru Euro-Syberyjskiego i leży niemal w całości w Prowincji Środkowoeuropejskiej Niżowo-Wyżynnej i Górskiej, tylko niewielki skrawek zaliczany jest do Prowincji Pontyjsko-Pannońskiej. Jednostkami geo-botanicznymi pierwszego rzędu są także podprowincje, działy i poddziały, przechodzące poza granice naszego kraju, natomiast jednostkami drugiego rzędu są krainy geobotaniczne w części nizinno-wyżynnej oraz okręgi w górach (ramka 4.4.). W sumie wyróżniono 3 prowincje, 6 działów, 26 krain i 76 okręgów. Regionalizacja ta została wprawdzie skrytykowana przez geografów jako niekonsekwentna, myląca pojęcia typologiczne (jednostki strefowe i pozastrefowe piętra górskie) z pojęciami regionalnymi, niemniej dla potrzeb ochrony przyrody jest ona dosyć użyteczna.

Regionalizacja na podstawie potencjalnych krajobrazów roślinnych

Opisany podział geobotaniczny Polski miał charakter dedukcyjny, co oznacza, że był przeprowadzony przez konsekwentne dzielenie większych regionów na jednostki coraz mniejsze. Inną metodę geobotanicznej regionalizacji kraju zastosował J.M. Matuszkiewicz (1993), który najpierw wyróżnił jednorodne pod względem krajobrazu roślinnego podstawowe jednostki podziału regionalnego, czyli podokręgi, a następnie scalał je w okręgi stanowiące specyficzny i odróżniający się od otoczenia układ krajobrazów roślinnych, zazwyczaj z jednym typem krajobrazu dominującego w takim wydzieleniu. Kolejną jednostką wyróżnioną przez tego autora są