Ustawa o samorządzie powiatowym:
Co robi pow iat - zadania ponadgminne w zakresie: ochrony zdrowia, edukacji, pomocy społecznej, transportu, dróg publicznych, kultury, obronności, polityki prorodzinnej, rolnictwa, porządku publicznego, itp. (art. 4)
Organy pow iatu - również jawne (art. 8a):
Rada pow iatu - organ stanowiący i kontrolny, wybierany na 4-letnią kadencję, składa się z radnych (15 w powiatach do 40 000, co każde 20 000 2 kolejnych, maksymalna liczba 29) (art. 9), może być odwołana w drodze referendum (art. 10), uchwala akty prawa miejscowego, powołuje zarząd oraz na wniosek starosty sekretarza i skarbnika powiatu, uchwala budżet (art. 12), uchwały zapadają większością głosów w obecności co najmniej połowy radnych (art. 13), na czele przewodniczący i wiceprzewodniczący wybierani przez samą radę, nie mogą należeć do zarządu (art. 14), powołuje komisję rewizyjną (art. 16) i inne (art. 17), od tego poziomu radni mogą się zrzeszać w klubach - wkracza polityka (art. 18), szczegóły pracy określa statut (art. 19)
Zarząd pow iatu - organ wykonawczy, 3-5 osób, w tym starosta i wicestarosta, wybierany przez radę (starosta większością bezwzględną, reszta zwykłą) w ciągu 3 miesięcy od wyborów rady, jeśli rada tego nie zrobi, ulega rozwiązaniu i odbywają się nowe wyboiy (art. 26-29), podlega mu administracja zespolona: starostwo, powiatowy urząd pracy i jednostki stanowiące aparat pomocniczy kierowników służb, administracji i straży (art. 33b)
Starosta - organizuje pracę zarządu, reprezentuje powiat i w sytuacjach nadzwyczajnych przejmuje jego kompetencje (art. 34), jest zwierzchnikiem starostwa oraz powiatowych służb, inspekcji i straży (art. 35)
Komisja bezpieczeństw a i porządku - ocenia zagrożenia bezpieczeństwa i porządku i proponuje rozwiązania, na czele starosta, w jej skład wchodzi 2 radnych wybranych przez radę, 3 osoby powołane przez starostę i 2 przedstawicieli komendy policji i prokurator wyznaczony przez prokuratora okręgowego, kadencja trwa 3 lata (art. 38a)
Akty praw a - wydawane przez radę, a w nagłych przypadkach zarząd i podlegają potem zatwierdzeniu przez radę, dotyczą spraw określonych w statucie, porządkowych, zasad zarządzania mienia i korzystania z powiatowych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej, może być grzywna (art. 40-41), starosta musi je przełożyć w ciągu 7 lub 2 dni wojewodzie i (jeśli trzeba) izbie obrachunkowej Kontrola centralna i zarząd komisaryczny - analogicznie jak w gminie (art. 83-84) Miasta na prawach pow iatu - powyżej 100 000 lub dawne miasta wojewódzkie (art. 91)
4 Ustaw a o samorządzie w ojew ódzkim:
Administracja samorządów a - zespolona w jednym urzędzie i pod jednym zwierzchnikiem (art. 3)
Województwo a reszta - reszta jest niezależna, organy wojewódzkie nie mogą jej nadzorować ani kontrolować (art. 4)
Co robi samorząd - określa strategię rozwoju województwa i prowadzi sprzyjającą temu politykę (tynek pracy, infrastruktura, wykształcenie, rozwój kultury, itp.), na co może występować o wsparcie z budżetu (art. 11) oraz zadania określone ustawami (edukacja, szkolnictwo wyższe, ochrona zdrowia, kultura, obronność, pomoc społeczne, polityka prorodzinna, organizacja wyborów, itp.- art 14)
Organy samorządu - też jawne (art. 15a):
Sejmik wojew ództw a - organ stanowiący i kontrolny, wybierany na 4 lata, złożony z radnych (30 w województwach do 2 min mieszkańców, po 3 na każde