104640

Ewolucja interpretacji cnoty Obywatelskiej w starożytnej Grecji

pojęcie cnoty politycznej/obywatełskiej (arete politike) istnieje od czasów polis; umożliwia współżycie w polis

Homer

-    uważał, że jest darem bogów i nie można się jej nauczyć; cenił moc serca, silę fizyczną, męstwo, piękno;

w utworach Twlajosa męstwo staje się podstawową cnotą (mają mu się podporządkować wszystkie inne zalety czł.); jest to męstwo dla polis, które jest szansą na osiągnięcie „nieśmiertelności’ w postaci nieprzemijającej sławy wśród mieszkańców (wg wierzeń Greków życie po śmierd nie jest czymś godnym pożądania; jedynym celem czł. jest życie w ojczyźnie - wielkość ojczyzny; polis jest jedynym środowiskiem, w którym czł. może się realizować);

Sokrates:

filozofię uznał za naukę o cnocie: zadaniem filozofa jest uczyć, co to jest cnota, w polityce trzeba przyznać prymat reformie moralnej.

Platon;

uczeń Sokratesa,

najważniejszą cnotą jest sprawiedliwość (dikaiosyne), która zawiera w sobie pozostałe cnoty (męstwo, umiarkowanie, mądrość); te wszystkie cnoty posiadają tylko filozofowie, którzy są jedynymi sprawiedliwymi i to oni powinni rządzić w państwie

-stworzył państwo idealne, gdzie hierarchia społeczna została oparta na hierarchii wiedzy, mędrcy dochodzą do pełnej prawdy przez zdobycie kluczy otwierających przed nimi tajniki świata idei

filozof jest człowiekiem mądrym, mądrość to jego cnota, cnota ma jednak wsparcie w dobrym urodzeniu co zaś idzie w parze z posiadaniem,

strażnicy mają pracę najdonioślejszą, bo są pomocnikami najwyższej władzy filozofów, są też obrońcami państwa, ich cnota to wyjątkowe umiejętności, honor, męstwo, rzemieślnicy i chłopi- ich zadaniem jest praca, utrzymują oni materialną stronę państwa. Ich cnota to: umiar, poskramianie pożądań dała.

Arystoteles;

cnoty są to zalety człowieka rozumnego takie jak: mądrość, rozsądek, hojność, odwaga, jest ich tyle ile właściwych człowiekowi czynności, ponieważ każda czynność ma swoją cnotę, wysoko oceniał obywatelskie cnoty średnich, nie są oni tak zdemoralizowani bogactwem jak znakomici, obca jest im chriwość i skłonność do buntu, cnotami średnich są: umiarkowanie, rozsądek, kroczenie pośrodku drogi życia,] szczęście to harmonia wewnętrzna i ma trwałą dyspozycję ku cnode, kto jest szczęśliwy ten jest cnotliwy (tiwała dyspozycja), nasza skłonność do cnoty jest wspomagana przez innych ludzi, bo państwo ustala pewne zakazy i nakazy, a to ogranicza ludzi, społeczeństwo wychowuje człowieka, trwałą dyspozycję ku cnocie wytwarza się (dziea nie mają cnoty) cel człowieka- (szczęście- cnota- piękne uczynki)- życie w społeczeństwie, rozróżnia cnoty intelektualne (dianoetyczne) i etyczne; dzięki polis czł. jako zoon poliBkon może kształtować swoje cnoty etyczne; ma do wyborn bios politikos - żyde poświęcone działalności politycznej, gdzie do tego, by wiedzieć, co jest dobre wystarczy rozsądek lub bios theoreticos - życie poświęcone kontemplacji, życie filozofa, gdzie potrzebna jest również mądrość

Soliści;

-w sferze stosunków społecznych człowiek podlega prawom natury" -państwowym i natury,

-przestrzeganie praw pochodzących od państwa jest cnotą m.in. dlatego, że państwo jest wspólnotą ludzką (Antyfon i Hipiasz z Elidy),

-    cnota nie jest wrodzona, można się jej nauczyć; jest to cnota intelektualna przejawiająca się w myśleniu publicznym - w umiejętności wypowiadania się i przekonywania innych;

-generalnym celem sofistów było nauczanie cnoty- cnota jest nabywalna, jest to podejśde rewolucyjne- egalitaryzm poznawczy.