104934

państwo racjonalne - władza pochodzi z uprawnienia (jest legalna). Zachowania państwa są przewidywalne, racjonalne. Władza zajmuje się administrowaniem i powinna być oparta na kompetencji.

4) Najbardziej popularną w literaturze klasyfikacją typów państw jest podział na:

państwo niewolnicze - gdzie pewna grupa ludzi stanowiła własność innycli ludzi bądź instytucji. Typ państwa charakterystyczny dla starożytności, co nie znaczy że niewolnictwo nie przetrwało tej epoki - w wielu krajach istniało do XX w. (np. Arabia Saudyjska - do 1952 r.)

państwo feudalne - oparte na hierarchicznej zależności jednostek -ukształtowało się w Europie Zachodniej od IX w. Cechą charakterystyczną jest słabość władzy centralnej w skutek zasady „wasal mojego wasala nie jest moim wasalem”

państwo kapitalistyczne - państwo gdzie system gospodarczy zorientowany jest na rynek i występuje konkurencja.

Państwa kapitalistyczne mogą być bardzo zróżnicowane możemy jednak wyróżnić 4 ogólne odmiany tego typu:

•    państwo wczesnokapitalistyczne - pojawia się w końcu XVIII w. Oparte na systemie kapitalizmu wolnokonkurencyjnego. Państwo to tzw. nocny stróż, wprowadza w życie liberalizm gospodarczy i polityczny;

• państwo    liberalnodemokratyczne - ma ustabilizowaną sytuację społeczno-polityczną i ukształtowane mechanizmy ochrony i kontroli, prowadzi politykę socjalną, interweniuje w zakresie gospodarki;

• państwo    faszystowskie - rezultat politycznego regresu państw kapitalistycznych. Państwo totalitarne, wprowadza kontrolę nad gospodarką bez likwidacji własności prywaOiej, odrzuca trójpodział władzy, charakteryzuje się rozbudowanym aparatem przemocy;

•    państwa trzeciego świata - grupa państw, które uzyskały niepodległość po II wojnie światowej, o niskim stopniu rozwoju gosp., słabo rozwiniętej strukturze politycznej i zróżnicowanej strukturze społecznej. Wyróżniamy wśród nich 4 systemy ekonomiczne:

a)    patriarchalnej wspólnoty

b)    drobnotowarowy

c)    prywatno-kapitalistyczny

d)    państwowy

•    państwo socjalistyczne - oparte na doktrynie socjalizmu. Pierwszym p. socjalistycznym była Rosja po 1917 r., dnigim Mongolia - 1924 r. Najwięcej p. socjalistycznych powstało po II wojnie światowej w Europie Sr-Wsch. Charakteryzowały się uniformizacją stosunków społeczno-ekonomicznych i politycznych, daleko idącą likwidacją własności prywatnej i kolektywizacją. Do dnia dzisiejszego przetrwały 4 państwa socjalistyczne: Wietnam, Chiny, Korea Płn i Kuba, lecz w pierwszych dwóch mają już miejsce reformy prorynkowe.