3
Jest to pochodna guaniny. -
Jest aktywnym iekiem wccec większości wirusów z grupy opryszczki (Herpes virus).
Lek ten staje s!e aktywny dopiero po wewnątrzkomórkowej fosforylacji w komórkach zakażonych wirusem opryszczki pospolitej. Pierwszy erap :ej fosforylacji, możliwy tylko przy udziale swoistej dla HSV kinazy tymidynowej, prowadzi do powstania monorosforanu acikiowira.
Następnie związek ren jest przekształcany, przy udziale enzymów komórkowych, do di- i trójfosforanu aciklowiru. Ten ostatni jest suostratem ula poiimerazy PN A wirusa, hamując wbudowywanie trifosforanów deoksynukleotydów do wirusowego DNA. Wbudowywany zostaje Jo cząsteczki wirusowego DNA, powodując przedwczesne zakończenie jej replikacji z powodu braku grupy 3’-hydroksyiowej.niezbędnej do procesu 'wydłużania łańcucha.
Wrażliwe na acikiowir - chociaż znacznie siabiej)$ą także niektóre wirusy grupy opryszczki nie wytwarzające kinazy tymidynowej zależnej od HSV, jak wirus ospy wietrznej i półpaśca VZV - '/aricella zoster virus i wirus Epsteina-Barr EBV - jest to wirus przypuszczalnie wywołujący mięsaka Saposiego u chorych z nabytym zespołem upośledzenia odporności ,AIDS).
Sugeruje to istnienie innego, nie poznanego dotychczas mechanizmu działania tego leku.
Oporność na acikiowir wiąże się głównie z wytwarzaniem szczepów pozbawionych swoistej kinazy tymidynowej lub utratą zdolności rozpoznawania przez ren enzym aciklowiru jako substratu lub też zmiany polimerazy DNA.
Zastosowanie kliniczne :
Acikiowir działa przede wszystkim na wirus opryszczki Herpes simplex virus HSV typ 1 i 2 oraz wirus półpaśca Varicella zoster yirus VZV.
Jest lekiem z wyboru w zapaleniach rogówki i nawrotowej oraz pierwotnej opryszczce narządów płciowych.
W leczeniu zapalenia mózgu wywołanego HSV przewyższa pod względem skuteczności widarabinę, w zapaleniu rogówki wywołanej HSV działa podobnie do idoksurydyny, trifluorotymidyny i widarabiny.
jest stosowany także u osób ze zmniejszoną odpornością immunologiczną (np. u biorców przeszczepów ) zarówno w przebiegu ospy jak i półpaśca ( w ceiu zapobieżenia lub osłabienia powikłań narządowych ), i w przypadku wykrycia przeciwciał HSV, a więc u osób narażonych na "reaktywowanie" zakażenia wirusem opryszczki pospolitej.
Zastosowany we wczesnym okresie mononukleozy zakaźnej (wywołanej przez wirusy Epsteina-Barr ) skraca i łagodzi ostry okres choroby.
Acikiowir debrze wchłania się z przewodu pokarmowego, dostępność biologiczna wynosi ok.30%, t0,5 3-5 h, jest wydalany z moczem w postaci niezmienionej, w związku z tym w dawkowaniu leku trzeba wziąć pod uwagę stopień wydolności nerki.
Działania niepożądane :
Najpoważniejszym działaniem niepożądanym jest niewydolność nerek z przejściowym wzrostem stężenia mocznika i
kreatyniny, na skutek wykrystalizowania się leku w kanalikach i w cewkach zbiorczych,
zapobiegają temu : nawodnienie, powolne wlewy, szybkością dostosowane do stopnia wydolności nerek
może wywołać miejscowe objawy podrażnienia i zapalenia żył
po podaniu dożylnym, co wynika z dużego pH roztworów 9,0- 11,0
donoszono :akże o zwiększaniu przez lek aktywności transaminaz wątrobowych AspAT i A1AT oraz o wywoływaniu zaburzeń ze strony OUN czy zahamowaniu czynności krwiotwórczej szpiku
Podobnie do aciklowiru działa ó-deoksyaciklowir przekształcony w organizmie w acikiowir, bardzo dobrze wchłaniany z przewodu pokarmowego.
Preparaty:
Zovirax - fiolki 0.25 0,5 tabl.0,2 0,4 0,8, maść oczna 3%, krem 5%
Virolex - fiolki 0.25, tabl. 0,2 .maść do oczu 3% tuba 4,5 g,krem 5% tuba 5g Antivir - tabl.0,2 , krem 5% ,tuba 2g , 5g Y\zrpzs\n - fiolki 0,25
*
£usiviral - maść do oczu 3% tuba 4,5 g
Scncyklowir ( DHPS )
Jest to syntetyczny nukleozyd analog guaniny.
Jest bliską pochodną aciklowiru, jednak mniej swoistą ze względu na to,że jest przekształcany do form aktywnych za pośrednictwem enzymów komórkowych.
Działa skutecznie na wirusy cytomegalii ( CMV ) i praktycznie stosowany w przypadkach zmniejszonej odporności immunologicznej (także w AIDS ) w przypadku zakażeń CMV.
Gancyklowir źle wchłania się z przewodu pokarmowego, dlatego musi być stosowany w postaci wlewów dożylnych, powolnych i w odpowiednim nawodnieniu chorego.