• Krypta św. Leonarda to pozostałość drugiej, romańskiej katedry
wawelskiej tzw. hermanowskiej. Znajdowała się pod zachodnim cłiórem romańskiej katedry na Wawelu. Krypta rozdzielona jest na 3 nawy takiej samej wysokości zakończonej jedną wspólną absydą. Kolumny o attyckich bazach i kostkowych kapitelach podtrzymują krzyżowe sklepienie na gurtach.
• Rotunda św. Prokopa w Strzelnie- jest najbardziej skomplikowaną z polskich rotund, to największa romańska świątynia w Polsce zbudowana na planie koła. Zapis o jej konsekracji datowany jest w kronikach Jana Długosza na 16 marca 1133.
• Archikolegiata NMP i św. Aleksego w Tumie farchikolegiata łęczycka!
- kościół znajdujący się w pobliżu dawnej lokalizacji wczesnośredniowiecznego grodu. Należy do najlepszych przykładów arcliitektury romańskiej w Polsce.
• Kolegiata w Kruszwicy- jeden z najlepiej zachowanych zabytków architektury romańskiej w Polsce. Budowla zachowała prawie nienaruszony układ przestrzenny i bryłę, poza przebudowaną w XVI wieku fasadą zachodnią. Wnętrze w całej swej surowości i prostocie form w wysokim stopniu nosi cechy autentycznej bazyliki romańskiej.
• Drzwi Gnieźnieńskie - unikalny zabytek romańskiej sztuki odlewniczej, wykonane ok. 1170 (nie znany dokładny czas i miejsce) za panowania księcia Mieszka III Starego.