105889

1.    Uogólnione (działające niezależnie od sytuacji) zasoby odpornościowe - są to właściwości jednostki, grupy, jej środowiska i kultury, które umożliwiają unikniecie stresorów i usprawnienie procesu radzenia sobie z wymaganiami, w ten sposób, że zapobiegają przekształcaniu się napięcia w stan stresu.

2.    Poczucie koherencji - jest to globalna orientacja człowieka, wyrażająca stopień, w jakim człowiek ma dominujące, trwałe, choć dynamiczne poczucie pewności, że:

a.    bodźce napływające w ciągu życia z środowiska wewnętrznego i zewnętrznego maja charakter ustrukturowany, przewidywalny i wytłumaczalny;

b.    dostępne są zasoby, które pozwolą mu sprostać wymaganiom stawianym przez te bodźce:

c.    wymagania te są dla niego wyzwaniem wartym wysiłku i zaangażowania:

Poczucie koherencji składa się z 3 wzajemnie powiązanych komponentów:

a.    Zrozumiałość - odbieranie przez człowieka napływających informacji (bodźców), jako uporządkowanych, strukturalizowanych, jasnych i spójnych, dzięki czemu ma on poczucie, że można pojąć, ocenić, zrozumieć i przewidzieć (jest to składnik poznawczy).

b.    Zaradność - stopień, w jakim dostępne zasoby są postrzegane przez

człowieka jako wystarczające, aby sprostać wymaganiom stawianym przez otoczenie. Jest to przekonanie, że może w razie potrzeby skorzystać z tych zasobów (własnych i zewnętrznych), wie do kogo się zwrócić o pomoc. Dzięki temu poczuciu człowiek nie czuje się bezradny, wobec wydarzeń przyjmuje postawę aktywną I usiłuje zaradzić    trudnościom    I problemom (jest    to składnik

motywacyjno-emocjonalny).

c.    Sensowność - stopień, w jakim człowiek czuje, że życie ma sens, że przynajmniej część wymagań i problemów, które niesie życie, warta jest wysiłku, poświęcenia i zaangażowania. Dzięki wysokiemu poczuciu sensowności człowiek podejmuje wyzwania, poszukuje w nich sensu i robi wszystko, by radzić sobie I rozwiązywać problemy (jest to składnik motywacyjno-emocjonalny). Sensowność jest najważniejszym składnikiem poczucia koherencji, gdyż bez niego poczucie zrozumiałości I zaradności mogą być krótkotrwałe; przy wysokiej sensowności mają tendencje do podwyższania się.

Wyniki badań pokazują, że poczucie koherencji wpływa pozytywnie na zdrowie i radzenie sobie ze stresem. Im silniejsze poczucie koherencji u ludzi, tym większa szansa na przesuwanie się w kierunku bieguna zdrowia, bo:

1.    łatwiej unikają zagrożeń i niebezpieczeństw, częściej podejmują zachowania prozdrowotne i unikają zachowań ryzykownych, lepiej dbają o zdrowie;

2.    bodźce, których nie da się uniknąć traktują nie jako zagrożenia, które paraliżują, lecz jako wyzwania warte zainwestowania energii i sytuacje, którymi można kierować;