105920

Fantastyka

Konwencja artystyczna oparta na takiej kreacji rzeczywistości przedstawionej, która wykracza poza sferę uznaną w danym czasie i społeczeństwie za obszar prawdopodobny, poza społeczne przeświadczenia na temat istoty świata pozatekstowego, jego charakteru i praw nim rządzących. Fantastyka towarzyszy literaturze dzieci i młodzieży od początków jej ukształtowania się jako odrębnej twórczości.

Fantasy

Gatiuiek literacki stanowiący unowocześnioną wersję powieści fantastycznej i baśni. Fantasy określa taki typ utworów, które nawiązują do baśni, legend i podań, mitów, sag bohaterskich, w odróżnieniu od powieści fantastycznonaukowj, rezygnują z wprowadzania pierwiastków naukowych czy paranaukowych lub tłumaczeń zjawisk fantastycznych przewidywanym rozwojem cywilizacji. W utworach fantasy na równych prawach występują technika i magia, bohaterowie wyposażeni są w nadludzką siłę, niezwykłe zdolności lub umiejętności.

Ilustracja w książkach dla dzieci

Do końca XVII wieku nie była powszechnie dostępna, dzieci korzystały z elementarzy i książek religijnych czytanych im przez dorosłych. Przemiany społeczno - ekonomiczne w krajach zachodnich w XVIII wieku miały wpływ na powstanie łatwo dostępnej książki ilustrowanej. Były to głównie tzw. przypowieści moralne składające się z cykli dydaktycznych obrazków z krótkim tekstem objaśniającym. Dalszy rozwój książki ilustrowanej wiąże się z wynalezieniem litografii (ok. 1800r.), która obok drzewoiytu sztorcowego stała się powszechną techniką, ułatwiającą powielanie grafiki książkowej. Zauważono, że ilustracje zamieszczone w książkach ułatwiają nie tylko zrozumienie ich treści, ale też naukę czytania. Powstały wiec bogato ilustrowane książki obrazkowe dla dzieci, w któiych ilustracje podkreślały treść, humor słowny i sytuacyjny, a także wymowę dydaktyczną utworu (Hoffman „Piotruś Rozczochraniec”). Pod koniec XIX wieku nastąpiły pierwsze symptomy zmiany ilustracji zapowiadające nadchodzącą secesję.

W okresie międzywojennym plastycy odeszli os tradycyjnych, dekoracyjnych ilustracji i poszli w kierunku uproszczonych form - skrótowego, rzeczowego, a czasem żartobliwego rysunku. Tekst i ilustracja weszły w bezpośredni związek.

Po II wojnie światowej ilustrowali: M. Hiszpańska - Neumann, O. Siemaszko, M. Piotrowski, J. Srokowski, B. Bocianowski, J.S. Miklaszewski, B. Zieleniec, J.M. Szancer, A. Uniechowski, B. Butenko, J. Stanny, J. Młodożeniec, W. Majchrzak, B. Tuchanowska, Z. Witwicki, K. Michałowska.

W latach 60. XX wieku twórczość ilustratorska polskich grafików została nazwana polską szkołą ilustracji. A to dzięki korzystaniu z tradycji, a jednocześnie otwartości na nowe kierunki w sztuce. Polska ilustracja książkowa nie uległa modom, nie sięgała po gotowe wzorce typu komiksowego. Polscy ilustratorzy wprowadzili do ilustracji książkowej elementy charakterystyczne dla sztuki plakatu - skróty myślowe, oszczędność, aluzyjność wypowiedzi.

Folklor dziecięcy

Dział lub dziedzina folkloru obejmująca teksty krążące w środowisku dziecięcym w obiegu ustnym, charakterystyczne dla dziecięcej obyczajowości, funkcjonujące najczęściej w zabawie dziecka. Najczęściej przyjmuje się, że w skład folkloru dziecięcego wchodzą teksty stworzone przez dorosłych specjalnie dla dzieci, np. kołysanki, rozbudzania; teksty stworzone

przez dzieci z kultuiy dorosłych często w trakcie...................Szczególnej deformacji;

teksty stworzone przez same dzieci w trakcie zabaw. W obręb badań folkloru dziecięcego wchodzą wytwory materialne zabaw dziecięcych, scenariusze gier i zabaw (np. gra w klasy, kamienie), zbieractwo dziecięce i formy wymiany, wiersze pamiętnikowe, poetycka