101498

II. PRZEPIS PRAWNY. Charakterystyka, struktura.

Przepis prawny - to zwrot językowy zawarty w tekście prawnym, stanowiący techniczną jednostkę strukturalną aktu prawnego wyrażoną w postaci artykułu lub paragrafu. Przepis prawny to termin zarówno języka prawnego jak i prawniczego.

Elementy przepisu prawnego:

a)    poprzednik - określa okoliczności powstania skutków prawnych np.: „Jeżeli termin zwrotu pożyczki nie jest określony..."

b)    następnik - ustala skutki prawne wiązane z okolicznościami w poprzedniku np.: „dłużnik obowiązany jest zwrócić pożyczkę w ciągu 6 tygodni."

c)    funktor normotwórczy - łączy oba człony w całość zwrotem wyznaczającym postępowanie np.: „obowiązany jest"

Rodzaje przepisów prawnych:

a)    konkretne - to te które bezpośrednio i w sposób pełny (kompletny i wyczerpujący) określają sposób postępowania oczekiwany od adresata. Np.: „Dłużnik, wobec którego prowadzone jest postępowanie egzekucyjne obowiązany jest zwrócić całą kwotę pożyczki wraz z odsetkami w terminie..."

b)    odsyłające - odsyłają do innego przepisu w celu skompletowania danego przepisu w całość. Np.: „Niedopełnienie obowiązku podatkowego określonego w art... powoduje"

c)    blankietowe to takie, które nie formułują w pełni postępowania lecz upoważniają niższy organ do wydania uzupełnienia w przyszłości. Np.: „Minister Sprawiedliwości określi na drodze rozporządzenia wysokość kosztów postępowania..."

Ponad to:

a)    przepisy I stopnia - to te, które z określonymi faktami wiążą bezpośrednio skutki prawne.

b)    przepisy II stopnia to meta przepisy o innych przepisach. Uchylają moc lub wyznaczają czas obowiązywania przepisów I stopnia. W tej kategorii wyróżniamy:

-    przepisy intertemporalne (przejściowe) np.: „do dnia wejścia w życie stosuje się art."

-    przepisy derogacyjne (uchylające) np.: klauzule typu „ustawa traci moc z dniem..."

Przepisy prawne są ustanawiane mocą normatywnych aktów prawnych np. ustaw.

Akt prawny normatywny - to akt złożony z przepisów prawnych wyrażających normy prawne, wydany przez państwowy organ upoważniony.

Elementy aktu prawnego normatywnego:

a)    nagłówek to nazwa rodzaju aktu np.: ustawa o szkolnictwie wyższym, lub uchwała RM, lub rozporządzenie Prezesa RM, zarządzenie Ministra Finansów.

b)    wskazanie podstawy prawnej (z wyłączeniem ustaw ponieważ są samoistne gdyż moc czerpią z konstytucji) na mocy, której akt został wydany.

c)    preambuła (arenga) to uzasadnienie wydania aktu np.: określa cel wydania aktu.

d)    część zasadnicza to merytoryczna zawartość w formie przepisów usystematyzowanych za pomocą cyfr kolejno jako artykuły w ustawie, a paragrafy w rozporządzeniach i zarządzeniach. Tu wyróżniamy:

-    część ogólną zawierającą wyjaśnienia i znaczenie pojęć używanych w danym akcie,

-    część szczególną zawierającą zasadniczą materię szczegółową aktu normatywnego.

e)    podpis osoby kompetentnej