Komórki limfocytarne - uczestniczące w odporności nieswoistej
komórki NK - naturalne komórki zabijające naturalnie występujące limfocytycytotoksyczne
w ilości 10-15% limfocytów krwi obwodowej
Funkcje:
• cytotoksyczność wobec kk. nowotworowych i zainfekowanych wimsem komórek autologicznych
• odporność na pewne infekcje bakteryjne, grzybicze i pasożytnicze
• cytotoksyczność komórkowa zależna od przeciwciał (ADCC)
Mechanizm działania:
zabijają komórki poprzez tworzenie porów w błonie komórkowej. Cząsteczki odpowiedzialne za tworzenie porów to: perforyny
1. perforyny (uwalniane z ziarnistości wewnątrzkomórkowych)
2. wnikanie do komórki docelow ej (\x)limeryzacja w obecności Cai-kanał ówpol iperforynowych)
3. depolaryzacja (nienormalny przepływ jonów i wyciekanie z cytoplazmy istotnychmetab ol itów)
Komórki NK:
• nie podlegają restrykcji MHC (nie wymaga aby komórka NK rozpoznawała cząsteczkiMHC na komórkach docelowych)
• w czasie interacji z kk. docelowymi wydzielają liczne cytokiny (INF-a, INF-y, IL-2,TNF- a i limotoksynę (TNF-fl)
• nie wykazują swoistości antygenowej i nie nabywają pamięci
Regulacja aktywności komórek NK - stymuluje proliferację i wzmaga aktywność cytotoksyczna:
- IL-2
- IFN-a, IFN-p, IL-12, 11-15, IL-18 - naturalne czynniki hamujące aktywność lub proliferację
- prostaglandyny E
- PGE^ -zwiększa wewnątrzkomórkowe stężenie cAMP
- IL-4, TGF- p
- kortyzon (hydrokortyzon)
- PDGF - płytkowy czynnik wzrostowy
Fizjologiczna rola komórek NK:
- odporność przeciwnowotworowa - rola wspomagająca do limfocytów T
działanie NK na komórki nowotworowe o zmniejszonej ekspresji lub braku cząsteczek MHC klasy 1.
- odporność przeciwzakaźna - bezpośrednia cytotoksyczność oraz poprzez wydzielanie IFN-y i TNF.
- regulacja odpowiedzi immunologicznej
- LAK - komorki zabijające aktywowane limfokinami - podobne do NK
są to spoczynkowe limfocyty, które są aktywowane do stanu cytotoksycznego przez limfokinę IL-2.
- TIL - limfocyty infiltrujące nowotwór
są swoistymi nowotworowo komórkami T, które namnażają się in vitro w obecności IL-2 i komórek nowotworowych