fosforylacji z udziałem ATP jako źródła reszt kw. ortofosforowego. Następuje fosforylacja grupy estrowej - powstaje wiązanie estrowe pomiędzy resztą fosforową pochodzącą z ATP a grupą hydroksylową aminokwasu.
S Jest to typowy przykład modyfikacji odwracalnej - proces defosforylacji może zachodzić dzięki fosfatazą białkowym (zazwyczaj specyficznym wobec konkretnych enzymów).
S Znamy wiele enzymów regulowanych poprzez fosforylację i defosforylacji. v Emymy aktywowane przez fesforylację:
■ fosforylaza glikogenowa - uczestniczy w wew. kom. rozpadzie glikogenu (odłącza reszty glukozy w postaci reszt glukozo-1-fodforanu).
■ niektóre lipazy.
■ wiele kinaz białkowych - tzw. kinazy II rzędu.
y Enzymy inaktywowane prz.gz fosforylacja:
■ syntaza glikogenowa - uczestniczy w jednym z ostatnich etapów biosyntezy glikogenu (fosforylacja prowadzi do zahamowania aktywności syntazy i aktywacji fosfoiylazy).
■ karboksyłaza acetylo-CoA - enzym występujący na szlaku biosyntezy kw. tłuszczowych, katalizuje przekształcenie acetylo-CoA w wyniku karboksylacja do malonylo-CoA (ważna reakcja na szlaku biosyntezy kw. tłuszczowych).
■ kinaza pirogronianowa - jeden z enzymów szlaku glikol i tycznego.
S Reakcje fosforylacji katalizuje duża rodzina enzymów zwanych kinazami białkowymi (kinazami białek).
S Nomenklatura enzymów: podajemy typ enzymu a następnie w formie
przymiotnikowej substrat lub produkt np.: dehydrogenaza mleczanowa.
S W genomie ludzkim jest nieco ponad 100 genów kodujących różne kinazy białkowe. Są one klasyfikowane według tego co je aktywuje.
cA KIP
cAMF
♦ KLASYFIKACJA KINAZ BlALKOWlC.il;
S Aktywowane przez cAMP (kinazy A, PKA)
■ są to tetra mery zbudowane z dwóch podjednostek regulacyjnych i dwóch katalitycznych - taka forma jest formą nieaktywną.
■ jeśli cAMP zostanie przyłączony do podjednostek regulatorowych
(wiązanie niekowalencyjne) to następuje dysocjacja takiego kompleksu, w wyniku tego uwalniane są aktywne już jednostki katalityczne.
S Aktywowane przez cGMP (kinazy G, PKG)
■ aktywowane przez analog cAMP -> cGMP (cykliczny guanozynomonofosforan)
S Aktywowane przez Ca 2~*~ - kalmodulinę.
■ aktywowane przez jony wapnia, a właściwie przez kompleks jonów wapnia z białkiem zwanym kalmoduliną.
S Aktywowane przez diacyloglicerol (kinazy C, PKC)
■ Są bardzo ważne w transdukcji sygnałów przez błony.