107902

Sygnalizacja w komórce:

■    Na komórkę oddziaływują czynniki zewnętrzne powodujące zmiany aktywności enzymów (zwłaszcza kinaz i fosfataz), zmiany w cytoszkielecie. zmiany w programie transkrypcji genów i w szeregu innych funkcji.

■    Czynniki o charakterze molekuł sygnalizacyjnych muszą połączyć się z odpowiednim receptorem w błonie lub cytozolu.

■    Neurotransmitery związane są z kanałami jonowymi w błonie, wiele receptorów błonowych z enzymami, a czynniki wzrostu lub proliferacji z białkami G (ścieżka Ras).

■    Receptory działające w cytozolu to m.in.:

O cyklaza guanylowa stymulowana przez NO (powoduje relaksację skurczu mięśnia)

O hormony sterydowe, hormon tarczycy, kwas retynowy, witamina D - działają na receptory inhibowane dotąd przez białko H sp 90 - powodują transkrypcję genów

^a Ścieżka związana z białkiem G:

O receptory podwyższające poziom cAMP - np. receptory beta-adrenalgiczne ( wzrost stężenia cAMP aktywuje kinazę A. która powoduje aktywację ścieżki glikolitycznej -aktywacja syntazy glikogenu); komórki syntetyzujące somatostatynę - pozytywne sprzężenie (somatostatyna ma aktywowany przez cAMP region wiążący do DNA - CRE -cAMP response element CRE rozpoznawany przez czynnik transkrypcyjny CREB. który ufosforylowany przez kinazę A stymuluje transkrypcję somatostatyny).

O receptory obniżające poziom cAMP - np. receptory hormonalne

alfa-2-adrenergiczne - blokują cyklazę adenylową (spadek stężenia cAMP) lub otworzenie kanałów K+ i wygaszenie bodźca elektrochemicznego.

■    Ścieżka związana z kinazą tyrozynową.

Regulacja cyklu komórkowego:

■ Kontrola replikacji (checkpoint Gl/S):

Inhibitorami kompleksu SPF (cdk 4/6 i cyklina D)

s*

O białka pl6 i pl8 związane ze ścieżką Ras. Każda mutacja w tej ścieżce może prowadzić do nowotworu!!! (geny kodujące białka biorące w mej udział są protoonkogenami. które pod wpływem mutacji stają się onkogenami).

O białko p53 i związane z nim p21 (biorą udział w ■sprawdzaniu" prawidłowości genomu i ewentualnym wstrzymaniu replikacji). Antyonkogeny!

O Białko retinoblastoma - wpływa na działanie białka p53 i p21 (fosforylacja retinoblastomy powoduje unieczynnienie p53 i uwolnienie p21 z T antygenu).