108198

Prawa własności należy precyzować - najgorsze są uprawnienia nieegzekwowane: rozmyte i niejasne.

Trudności zdefiniowania praw własności w niektórych przypadkach:

-    Orbity satelitarne,

-    Ryby i surowce w otwartych morzach i oceanach (-> tragedia wspólnot, jeśli nie ma regulacji co do własności i odpowiedzialności, dochodzi do zagłady zasobu),

-    Kopaliny na Antarktydzie - dlaczego jedne kraje budują stacje a inne nie? -Wszyscy się spodziewali, że Antarktyda zostanie podzielona na działki eksploatacyjne i ci co już tam są, będą mieli pierwszeństwo w obejmowaniu działek. Ale sprawa do tej pory nie jest uzgodniona.

4. Prawa własności a koszty transakcji

Im wyższe są koszty definiowania i egzekwowania uprawnień własnościowych, tym mniej pełne będą te uprawnienia.

-> W skrajnym przypadku opłaca się pozostawić uprawnienia własnościowe jako całkowicie niechronione.

Relacja kosztów transakcji do wartości zasobów: liczą się nie tylko same koszty transakcji, ale ich relacja do wartości zasobów:

-> Tam, gdzie wartość zasobu jest niska w stosunku do potencjalnych kosztów transakcji związanych z danym zasobem, prawa własności do danego zasobu będą słabe (ograniczone).

a) Uprawnienia własnościowe uporządkowane:

- Wyłączne, prywatne

b) Uprawnienia nieuporządkowane

Niezorganizowane, własność wspólna

• Przy zerowych kosztach transakcji zasoby trafiają do najbardziej efektywnych zastosowań niezależnie od swoich pierwotnych lokacji (twierdzenie Coase'a) Interpretacja tego prawa w odniesieniu do prywatyzacji postsocjalistycznej:

-    Zarzuty wobec transformacji:    prywatyzacja rabunkowa, nomenklaturowa,

niesprawiedliwa, etc., że drogą przekupstwa, korupcji, układów, itd.

-    Najgorsze było to, co się działo potem: najgorzej było oddać wszystkim po równo, wtedy nieefektywne wykorzystanie bo niektórzy tylko trzymaliby i nic nie robili.

-    Sprawiedliwe było np. sprzedawanie fabryk w Niemczech za 1 markę, kiedy trzeba było włożyć w rozruch interesu 300 min.

• Przykład: sąsiedzki spór o miedzę

-    Brak zaufania,

-    Utrudniony kontakt,

-    Istnienie wielu podmiotów po każdej ze stron (spadkobierców)

-    Brak jasnych przepisów prawa co do przysługujących uprawnień (np. roszczenia osób trzecich)

-    Przewlekłe dochodzenie praw w sądzie.

Przykład: rolnik i hodowca bydła