108295

społecznej Pozbawienie uczestników rynku tych korzyści w przypadku utrzymania ograniczeń jest źródłem bodźców do podejmowania prób ich obejścia - uczestnicy tynku próbują uzyskać dostęp do aktywów o wyższej stopie zwrotu lub niższym ryzyku (Ew. zróżnicować ryzyko w rantach portfela), czy też zaciągnąć „tańszy” kredyt lub po prostu uzyskać dostęp do kredytu. Istnienie ograniczeń wymaga istnienia kontroli. Kontrola pociąga koszty, co jest kolejnym argumentem za liberalizacją Ograniczenia mogą też być potvodem rozwoju „podziemia”

Podstawowe pytanie odnoszące się do kontroli dotyczy jej efektywności. Istnieje zwykle wiele legalnych sposobów obchodzenia ograruczeń, np.

-    zawyżenie/zaniżenie kwot na fakturach (analogicznie jak w przypadku cen transfer owych wykorzystywanych dla celów podatkowych)

-    wyprzedzenia lub opóźnienia w regulow'aniu należności handlowych (wykorzystanie kredytu handlowego)

-    wydatki „turystyczne" (przykład Francji w okresie kursu rriejednolitego), wybór tenninu transferu dochodów zagranicznych itp

-    zmiany w stopniu wykorzystywania ubezpieczenia przed ryzykiem kursowym - np w przypadku spodziewanej dewaluacji waluty krajowej eksporterzy nie zawierają transakcji zabezpieczających, podczas gdy importerzy w większym stopniu kupują waluty na termin (gdy kurs tenninowy nie odzwierciedla oczekiwań).

Przykład: Japonia po II wojnie św.

Po wojnie transakcje walutowe były w Japonii możliwe tylko po uzyskaniu zezwolenia. Obowiązywały ustalone reguły regulowania ściągania należności. Przy całkowitym braku wymienialności efektywność kontroli była wysoka, czego wyrazem były niemal jednakowe zmiany poziomu rezerw oficjalnych i bilansu bieżącego.

W 1960 r. rozpoczęto liberalizację, której celem była wymienialność zgodna z art VIII Statutu MFW, m in. pewne rozluźnienie transakcji kapitałowych związanych z handlem To sprawiło, że skala transakcji kapitałowych w'zrosla Znaczny napływ kapitału (głównie poprzez zagraniczne filie finn japońskich), pomimo istnienia ograniczeń, nastąpi! po upłynnieniu kursu marki do dolara i utrzymaniu sztywnego kursu jena (1971 r ). Zaostrzenie kontroli transakcji, rozciągające się na transakcje bieżące, wywołało spadek obrotów handlowych. Ostatecznie jena upłynniono i stopniowo eliminowano ograniczenia.

Przykład: Irlandia w końcu lat 70-tych

Przed 1978 r rynek finansowy silnie zintegrowany z rynkiem brytyjskim. W 1978 r. wprowadzono ograniczenia w prowadzeniu rachunków rezydentów bryt. w Irlandii, rachunków rez irlandzkich w brytyjskich instytucjach finansowych, zezwolenia na napływ i odpływ' inwestycji portfelowych, zezwolenia na kredyty zagraniczne, ograniczenia w transakcjach forward Ograniczenia te działały jedynie na krótką metę - stopy w Irlandii i Wielkiej Brytanii szybko się wyrównały

Literatura

CFJ, rozdział.23.1 (podstawowa, nie wyczerpująca tematyki w stopniu odpowiadającym zakresowi wykładu)

Dla zainteresowanych:

Eichengreeil et al„ Capiał Account Ubcralizalion. Theoretical and PmctkcA Aspects, IMF Occasional Papa- no 172, 1998