109319

PRAWA ZASTAWNICZE

Ug^GlOGÓLNĘ

-    zabezpieczenia wierzyciela mogą wynikać albo z ustawy albo z umowy:

*    dzielą się na:

—* osobowe - obok dłużnika głównego jest jeszcze dłużnik dodatkowy, np. poręczenie;

—* rzeczowe — zabezpieczenie w postaci przedmiotu, do którego pierwszeństwo ma wierzyciel, nawet w przypadku sprzedaży tego przedmiotu (tzw. prawa zastawnicze), np. hipoteka, zastaw (w tym zastaw rejestrony, skrabowy) i inne (tzw. przewłaszczenie na zabezpieczenie); zabezpieczenia rzeczowe mają szczególne znaczenie dla gospodarki tynkowej —* dostosowania przepisów:

*    zastaw' —* tradycyjna postać przyjęta w kc uniemożliwiała wykorzystanie go na szerszą skalę przede wszystkim dlatego, że wyłączała zastawiony przedmiot z produkcji oraz z powodu egzekucyjnego trybu zaspokojenia wierzytelności —* zmiany: ustawa o zastawie regestrowym i reiestrze zastawów wraz z ustawa wprowadzaaca instytucie domów składowych:

*    hipoteka -» szereg modyfikacji: Łg2SZCi2ęniC pŁZędmiStU hipoteki (w tym przywrócenie subintabulatu); wprowadzenie umownei hipoteki łacznen modyfikacie w kierunku zlikwidowania hipoteki ustawowej:

—* ustawa o obligacjach - dla zabezpieczenia wierzytelności wynikających z obligrcji może być hipoteka, ustanawiany jednostronnym oświadczeniem woli właściciela, a wierzycieli nie oznacza się imiennie, lecz podaje liczbę, serię, numery i wartość obligacji, oraz łączną kwotę hipoteki;

-* ustawa ę listach zastawnych 1 baniach hipotecznych - specjalne banki „hipoteczne” udzielające kredytów zabezpieczanych hipoteką, refinansowanych ze środków uzyskanych z emiS|i tzw. hipotecznych listów zastawnych (=papiery wartościowe); przedmiot tylko własność lub użytkowanie wieczyste nieruchomości;

Przewłaszczenie na zabezpieczenie.

-    polega na tym, że dłużnik przenosi na wierzyciela własność rzeczy z jednoczesnym zobowiązaniem wierzyciela, że będzie z mej korzystał tylko w granicach określonych w umowie, a często też rzecz taka pozostaje nadal we władaniu dłużnika;

- ruchomości —* w orzecz. uznana za dopuszczalny a od niedawna przewidziana w pr. bank.;

-    nieruchomości —» kwestia kontrowersyjna - początkowo SN (orz. z 1964 r.) uważał, że jest to niemożliwe, gdyż w takiej formie kryje się przeniesienie własności z zastrzeżeniem warunku lub terminu, co jest zakazane, ale ostatnio w 2 orz. (2000 i 2002 r.) odszedł od tego poglądu —* dyskusja w doktrynie nadal trwa i nie opiera się jedynie na zgodności z art. 157, ale również na zagadnieniu spójności z ukształtowanym systemem zabezpieczeń rzeczowych, a głównie zasadą egzekucyjnego trybu zaspokajania wierzycieli oraz na wątpliwościach zasadności uzasadniania dopuszczalności tej formy zasadą swobody umów,

-    prawa —* występują też powiernicze rozporządzenia wierzytelnościami, a SN uznał za dozwolone przeniesienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu w celu zabezpieczenia wierzytelności;

Zastaw antychrtyczny.

-    polega na tym, że wierzyciel może zaspokoić się jedynie z pożytków jakie rzecz przynosi, ale nie Z

samej rzeczy - istniał w Kodeksie Napoleona, obecnie nie istnieje; zastawem tym me jest przypadek z art. 319 kc i art. 27 ust. o zast. rej.

Dług gruntowy.

-    ograniczone prawo rzeczowa (podobne do hipoteki) - uprawniony może dochodzić oznaczonej sumy pieniężnej z obciążonej nieruchomości, bez względu na to czyją stała się własnością i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela, ale nie jest to prawo akcesoryjne:

*    występuje w prawie niemieckim;

*    Z reguły powiązany jest z inną wierzytelnością/ami (istniejącymi lub przyszłymi), co nie wynika z treści tego prawa, ale z umowy między dłużnikiem a wierzycielem; wygaśmęcie/niepowstame tych wierzytelności nie powoduje wygaśnięcia tego zabezpieczenia, a może rodzić obligacyjne roszczenie zrzeczenia się długu gruntowego lub jego przeniesienie na właściciela, o ile strony nie zawrą nowej umowy zabezpieczającej kolejną wierzytelność;