51244

Ogólne zasady prawa mogą wynika wprost z tekstu prawnego, mogą być również interpretowane z kilku postanowień tekstu prawnego, bądź z całego kontekstu tekstu prawnego jakieś ustawy.

Możemy mieć też do czynienia z zasadami nienazwanymi, które funkcjonują pośrednio w tekście (ustawodawca tworzy system gwarancji danej zasady, natomiast nie nazywa jej wprost w tekście prawnym, np. zasada wyborów wolnych - uzasadnienie pozytywne zasady).

W przypadku zasad możemy mieć również do czynienia z uzasadnieniem negatywnym zasady. Występuje ono gdy ustawodawca nie wyklucza danej reguły (wprost), a panuje przekonanie o jej obowiązywaniu i zasadniczości (np. zasada dyskontynuacji sejmu lub senatu - norma o randze konstytucyjnej).

Możemy mówić o normach, zasadach jako o takich, które dotyczą zachowania określonego podmiotu i możemy mówić o takich normach zasadach, które dotyczą konstrukcji systemu prawa. Zasady konstrukcyjne systemu prawa przesądzają sposób tworzenia systemu prawa. Wskazują wartości jakie powinny być osiągane poprzez jego normy. Wskazują także kompetencje podmiotów do stanowienia prawa Te zasady konstrukcyjne systemu prawa powinny umiejscawiane w konstytucji. Celem dla którego jest tworzona konstytucja jest ustanowienie kompetencji organów państwa.

Normy merytoryczne (kompetencyjne i proceduralne) - podział na normy pierwszego i drugiego stopnia (podział zaproponowany przez Harta w ramach funkcjonowania systemu anglosaskiego, niekiedy prawo kontynentalne korzysta w znacznym stopniu z tych idei ze względu na branie pod uwagę także norm pozaprawnych) - np zasady słuszności.

•    Normy pierwszego stopnia wiążą z faktami określone skutki prawne. Tzw. normy merytoryczne dotyczą już funkcjonowania danej instytucji prawnej.

•    Normy drugiego stopnia - „normy o normach”, dot. tworzenia norm pieiwszego stopnia, uchylają ich moc obowiązującą, derogują normy, określają moment nabrania mocy obowiązującej, ustalają ich rozumienie oraz zasady stosowania do określonych przypadków

- art. 234 - konstytucja wchodzi w życie w terminie 3 miesięcy od dnia jej ogłoszenia

Koncepcja nie pozytywistyczna Dworkina, który odróżniał zasady i reguły. Twierdził, że jedne i drugie (zasady i reguły) należą do norm prawnych, wskazują bowiem pożądane zachowanie adresata w danej sytuacji.

o Reguły są normami pochodzącymi formalnie od prawodawcy i wyznaczają powinne zachowania w sposób dwubiegunowy, co oznacza, że można je spełnić albo naruszyć. Jeśli istnieje kilka reguł sprzecznych ze sobą tylko jedna z nich może być uznana obowiązującą dla danego przypadku.

o Zasady wyznaczają jedynie cele do osiągnięcia danej społeczności i mogą być spełnione w równym stopniu. Cele wyznaczane są w sposób wiążący. Z zasady nie wynika konkretna treść rozstrzygnięcia, a jedynie racje, którymi powinien kierować się organ rozstrzygający. Zasady pełnią funkcję zabezpieczenia określonych wartości, które mogą pozostawiać ze sobą w sprzeczności. Zadaniem organu rozstrzygającego jest ich wyważenie. Ten podział jest bardzo przydatny dla TK, ale także ustawodawcy. Jego teorię rozwinął Alexy.