109898

IV. stanowić wybitny przykład rodzaju budowli bądź zespołu architektonicznego lub technicznego, który ilustruje znaczący etap w historii ludzkości:

V.    stanowić wybitny przykład tradycyjnego sposobu osiedlania się lub zagospodarowania terenu reprezentatywny dla danej kiitury (lub kultur). zwłaszcza w przypadku kiedy miejsce narażone jest na wj»ływ nieodwracalnych zmian:

VI.    łączyć się w sposób bezpośredni lub namacalny z wydarzeniami lub tradycjami żywymi, z ideami, wierzeniami, z dziełami artystycznymi lub literackimi mającymi szczególne j>owszechne znaczenie. Komitet uważa, że to kryterium może uzasadniać wpisanie obiektu na Listę tylko w wyjątkowych okolicznościach i w połączeniu z innymi krytenami kiituralnymi lub naturalnymi.

Podstawowymi wymogami, które musi spełniać każdy obiekt kiituralny. jest AUTENTYCZNOŚĆ I INTEGRALNOŚĆ. Ze względu na trudności z pojęciem autentyczności, przyjęto, że powinno odnosić się do projektu materiałów, fachowości wykonania i otoczenia, a w przypadku krajobrazów kulturowych, do ich cech charakterystycznych i elementów składowych. Wyjątkowo może być akceptowana rekonstrukcja, jeśli została dokonana na podstawie pełnej, szczegółowej dokumentacji oryginału i nie miała charakteru koniunkturalnego.

W momencie wpisu podstawowe znaczenie ma zagwarantowanie właściwej ochrony i zarządzania obiektem. Chodzi nie tylko o istniejące przepisy prawne obowiązujące na różnych szczeblach administracji, ale również o dokładne określenie mechanizmów zapewniających należytą opiekę nad zabytkiem. Każdy obiekt kulturalny powinien mieć plan zarządzania.

MIASTA

W odniesieniu do zespołów miejskich Komitet Światowego Dziedzictwa przyjął szczegółowe wytyczne, dzieląc je na trzy główne rodzaje:

I. miasta, które już me są zamieszkałe, ale które uicaziąą niezmienne archeologiczne świadectwo przeszłości. Na ogół spełniają one kryteria autentyzmu, a ich stan konserwacji może być względnie łatwo kontrolowany;

II.    miasta historyczne, które są zamieszkałe i które, z natury rzeczy rozwijały się i będą nadal się rozwijać pod wpływem zmian społeczno-kulturowych. Jest to sytuacja, która utrudnia stwierdzenie autentyczności, a politykę ochrony czyni bardziej problematyczną;

III.    nowe miasta XX-wieczr»e. które paradoksalnie mają coś wspólnego z dwiema poprzednimi kategoriami i podczas gdy ich oryginalny miejski układ jest bardzo czytelny, a ich autentyzm niezaprzeczalny, przyszłość me jest jasna, ponieważ ich rozwój jest w dużym stopniu trudny do kontrolowania.

Ocena miast unartych nie nastręcza innych trudności niż takie, które są związane ze stanowiskami archeologicznymi w ogóle. Kryteria, które odwołują się do unikalnego lub wyjątkowego charakteru j>rowadziły do wyboru zesjx>łu budowli wyróżniających się czystością styku koncentracją zabytków, a niekiedy znaczącymi powiązaniami historycznymi. W przypadku miejskich zespołów archeologicznych jest ważne, by zostały wpisane jako integralna całość. Zespół zabytków albo niewielkie zgrupowanie budowli me oddaje licznych i złożonych funkcji zaginionego miasta; pozostałości takiego miasta powinny być wtedy, kiedy to możliwe chronione jako całość w połączeniu z otoczeniem naturalnym.

W przypadku zamieszkałych miast historycznych występuje wiele trudności, w dużej mierze związanych z kruchością tkanki miejskiej (która w wielu przypadkach została poważnie naruszona od początków ery przemysłowej) i z tempem urbanizacji ich bezpośredniego otoczenia. Żeby kwalifikować się do wpisania na Listę, miasta powinny posiadać wysoką wartość architektoniczną. Nie będą rozpatrywane na podstawie roli. jaką mogły odgrywać w przeszłości lub ich symboliki historycznej w myśl kryterium VI. Żeby miasto mogło być wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa jego ufcład przestrzenny, struktura. materiały, formy i o ile to możliwe, funkcje grupy budynków powinny w sposób znaczący odzwierciedlać daną kulturę lub następujące po sobie okresy historyczne (cywilizacje). Można wyróżnić 4 kategorie miast historycznych:

miasta typowe dla danej epoki lub kuJtury. które zachowały się prawie w całości i które w dużej mierze nie były poddane presji rozwoju. W takim przypadku powinno być wpisane całe miasto wraz z otoczeniem, które również musi podlegać ochronie: miasta, które rozwijały się w sposób typowy i zachowały niekiedy w postaci wyjątkowego otoczenia naturalnego, układy przestrzenne i struktury charakterystyczne dla poszczególnych rozdziałów swojej histoni. W tym przyjjadku należy jasno oddzielić część historyczną od jej wsjx>łczesnego otoczenia: