l.Wstęp
Likwidacja kopalń jest skomplikowanym przedsięwzięciem wymagającym rozwiązania wielu problemów technicznych, ekonomicznych, ekologicznych i społecznych. Źle likwidowana kopalnia to utrata często bezpowrotna, złoża lub jego części. [5]
2 Etapy likwidacji zakładu górniczego
Program likwidacji powinna posiadać kopalnia nie tylko na kilka miesięcy przed likwidacją, ale również kopalnia czynna. W procesie likwidacji czynnego zakładu górniczego wyróżnia się trzy etapy co ilustruje rysunek 1[5]:
• etap projektowania likwidacji,
• etap właściwej likwidacji,
• etap monitorowania obszaru górniczego i usuwania powstających zagrożeń.
1) Etap projektowania likwidacji obejmujący opracowanie programu (projektów i opinii) likwidacji oraz planu ruchu likwidowanego zakładu, ich uzgodnienia z właściwymi organami samorządowymi, administracją geologiczną i nadzoru górniczego, prowadzenie procedur przetargowych na realizację robót likwidacyjnych i opracowanie programów przekwalifikowań załóg górniczych oraz pomocy socjalnej.
2) Etap właściwej likwidacji rozumianej jako kompleks prac dołowych i powierzchniowych, mających na celu opłacalne odzyskanie maszyn i urządzeń, zapewnienie lub wykonanie prac adaptacyjnych w wyrobiskach i obiektach powierzchniowych gwarantujących bezpieczeństwo środowiska, zabezpieczenie sąsiednich zakładów górniczych, zapewnienie ochrony pozostawionej kopaliny i kopalin towarzyszących, przygotowanie ujęć wody i rozpoczęcie jej pompowania, rekultywację terenów po szybach.
3) Etap monitorowania obszaru górniczego i usuwanie powstających zagrożeń obejmujący obserwację deformacji powierzchni terenu, rejestrację wydzielających się gazów, pomiary ilości i składu chemicznego pompowanej wody i odcieków z zagospodarowanych hałd, obserwację wzrostu roślin oraz zachowania zwierciadła wody w górotworze zarówno w trakcie pompowania jak i jego zaniechania.
2