Tradycyjne polecenie przelewu składane jest w formie papierowej (cztery egzemplarze: A, B, C, D, z przeznaczeniem po jednym dla każdej strony operacji). Coraz częściej banki umożliwiają swoim klientom składanie dyspozycji polecenia przelewu w formie bezpapierowej, wykorzystując w tym celu oprogramowanie typu home/office banking.
Jest nową formą rozliczeń bezgotówkowych w polskim systemie bankowym. Jest udzieloną bankowi dyspozycją wierzyciela obciążenia określoną kwotą rachunku bankowego dłużnika i uznania tą kwotą rachunku wierzyciela. Uznanie rachunku bankowego wierzyciela następuje po uzyskaniu przez jego bank od banku dłużnika funduszy wystarczających do pokrycia polecenia zapłaty. Dyspozycja wierzyciela zawiera jednocześnie jego zgodę na cofnięcie przez bank dokonanego rozliczenia, gdyby dłużnik odwołał polecenie zapłaty.
Przeprowadzanie rozliczeń w formie polecenia zapłaty jest możliwe pod następującymi warunkami:
• posiadania przez wierzyciela i dłużnika rachunków w bankach, które zawarły porozumienie w sprawie polecenia zapłaty, oraz ustaliły zakres swojej odpowiedzialności i stosowane procedury.
• wyrażenia przez dłużnika zgody na stosowanie przez wierzyciela poleceń zapłaty określonych zobowiązań w umownych terminach.
• zawarcia między wierzycielem a bankiem, prowadzącym jego rachunek, umowy w sprawie stosowania polecenia zapłaty, ustalającej m.in. zakres odpowiedzialności i stosowne procedury.
Maksymalna kwota pojedynczego polecenia zapłaty nie może przekraczać równowartości w złotych (według kursu średniego ECU ogłaszanego przez NBP w ostatnim dniu kwartału poprzedzającego kwartał w którym dokonywane jest rozliczenie): 1000 ECU - w przypadku, gdy dłużnikiem jest osoba fizyczna nie prowadząca działalności gospodarczej oraz 10.000 ECU - w przypadku pozostałych dłużników.
Czek:
Jest jedną z najstarszych form rozliczeń pieniężnych. Czek jest pisemnym poleceniem wydanym bankowi przez właściciela rachunku bankowego, aby wypłacił określoną kwotę pieniężną ze środków będących w dyspozycji wystawcy czeku okazicielowi lub oznaczonej osobie za okazaniem czeku.
Zgodnie z art. 1 Prawa czekowego czek musi zawierać: (1) wyraz „czek" w samym tekście dokumentu, w języku w jakim go wystawiono, (2) polecenie bezwarunkowe zapłacenia oznaczonej sumy pieniężnej, (3) nazwisko osoby, która ma zapłacić (trasata), (4) oznaczenie miejsca płatności, (5) oznaczenie daty i miejsca wystawienia czeku, (6) podpis wystawcy czeku (trasata). Dokument któremu brak jednej z ww. cech nie Jest traktowany jako czek, z wyjątkiem przypadków określonych w prawie czekowym.
Wystawca czeku powinien dysponować w banku środkami na pokrycie czeku w okresie jego ważności (w Polsce 10 dni). W tym czasie należy go przedstawić bankowi do realizacji.
Wyróżnia się dwa podstawowe rodzaje czeków:
a. czek gotówkowy. W obrocie krajowym posługują się nim osoby prawne i fizyczne. Czek gotówkowy stanowi dyspozycję wystawcy czeku (dłużnika) udzieloną bankowi (trasatowi) do obciążenia swego rachunku kwotą, na którą czek został wystawiony, oraz wypłaty tej kwoty okazicielowi czeku (czek na okaziciela) lub osobie wskazanej