osoby były cudzoziemcami to korzystały z dodatkowej ochrony zapewnionej przez piroksenów; uzasadnienia azyli; uszanowanie azylu świadczy o tym, że strony konfliktu są z tej samej kultury (te same wartości), szacunek dla azylu wiązał się z tym, że świątynie miały neutralny charakter i brały udział w rozwiązywaniu konfliktów (arbitraż, chowali traktaty, rady kapłanów do rozwiązywania konfliktów); miasta wyłączone z walki, bo nie są ufortyfikowane- miasta otwarte; też były objęte nietykalnością; ci, którzy naruszają zasady ochronne muszą być ukarani przez państwa macierzyste; kara boska na tych, którzy naruszyli i tych, którzy nie ukarali naruszycieli
• temporalne wyłączenia - okres igrzysk olimpijskich; festiwali; hieromenia - trwał miesiąc; karą było wyłączenie z kolejnych igrzysk (Sparta w 420 r. p. n. e.); w przypadku żydowskiego szabatu; jeśli był konflikt co do wyłączenia udawano się do świątyń (Delfy); okres negocjowania traktatu - rozejm, by móc negocjować traktat pokoju; krytykowano wojny, w których nie dopuszczano tych okresów przejść
4. Traktowanie jeńców - czy kombatantów należało oszczędzić czy zgładzić?
Zwykle oszczędzeni kombatanci byli traktowani jako niewolnicy lub zakładnicy. W okresie Grecji historycznej także jako niewolnicy albo mogli zostać wykupieni; istniała też możliwość wymiany jeńca w trakcie konfliktu i zakończenia go traktatem (traktat pokojowy-bezwarunkowe zwolnienie jeńców)
Zasada poszanowania zmarłych - każda ze stron była zobowiązana do godnego pochowania zabitych
5. Koniec wojny
• podbicie - kapitulacja: 1. wymuszone siłą - miało znaczenie dla traktowania obcej własności; w tym wypadku własność obca stawała się własnością zwycięzców; 2. wynegocjowane - przegrani zachowywali własność
6. Dyplomacja i ochrona cudzoziemców
a) reguły prawa dyplomatycznego - charakter zwyczajowy - oparta na zasadzie gościnności i przyjaźni; ma charakter personalny (zindywidualizowany) - posłowie traktowani jako uosobienie władcy wysyłającego; wysyłanie i przyjmowanie posłów było uznawane za wyraz niezależności każdego z państw; przyjęcie posła = uznanie obcej religii i obcych bóstw; powszednią praktyką było wysyłanie posłów na zasadzie incydentalnej, a nie stałej; choć były przypadki np. w Babilonii czy Egipcie, że posłowie byli stali na dworze przyjmującego;
b) udzielanie listów uw ierzytelniających i instrukcji (wskazywały osobę posła, kogo reprezentuje, charakter misji); instrukcje przedstawiane przez władców wysyłających zawierały co poseł ma zrobić, szczególny zapis, potem posła rozliczano z tego co zrobił; ile instrukcji zrealizował
c) w stosunku do posła obowiązuje zasada gościnności, jednak zauważa się, że posłów traktowano jako uprzywilejowanych zakładników; mimo, że w Grecji i Rzymie była zasada nietykalności posłów; w Grecji nie dopuszczano posłów bezpośrednio przed władcę czy greckie zgromadzenie; wysłuchanie przed zgromadzeniem przysługiwało posłom państw sprzymierzonych, a w Rzymie przysługiwało wszystkim; nie wysłuchanie w Rzymie było równoznaczne ze złamaniem prawa narodów i początek wojny (nie tylko w Rzymie, ale i w Macedonii, Kartaginie, Rodos)
d) przywileje/immunitety - względna ochrona bezpieczeństwa i wolności; roszczenia o zapewnienie ochrony od państwa przyjmującego obejmuje też poruszanie się posła po terytorium w celu wykonania misji; od chwili wejścia do wyjścia z kraju; nie zapewnienie = złamanie prawa narodów, nawet jeśli się nic nie stało (poseł z Elamu do Babilonii); w Egipcie posłów traktowano jako zakładników (posłów z Persji do Memfis ścięto a w odwecie w Persji 10 za 1);
e) Izrael - poszanowanie posłów;