krajom i narodom kolonialnym oraz Deklaracja z 1962 w sprawie stałej suwerenności nad bogactwami naturalnymi, a także Deklaracja zasad prawa międzynarodowego
(1970). O prawie do samostanowienia jest mowa w dwóch umowach międzynarodowych (obie z 1966r.):
• Międzynarodowy pakt praw obyw atelskich i politycznych
• Międzynarodowy pakt praw gospodarczych, społecznych, kulturowych
Według tych deklaracji prawo do samostanowienia ma lud.
Lud - pewna społeczność. Pojawia się problem, czy za lud można uznać mniejszość narodową. W państwach narodowych mniejszości nie uznaje się za lud uprawniony do samostanowienia. Na pojęcie ludu można patrzeć z trzech punktów widzenia:
• Etatyzmu - lud działa przez państwo Państwo nadaje mu formę/ksztalt. Koncepcja ta pozwala zdelegalizować prawo do secesji
• Anty etatyzm u - grupa osób, która organizuje się w państwo
• Realizmu - społeczność, która ma wspólne cele
Lud da się zidentyfikować. Zamieszkuje na określonym, w miarę stałym terytorium.
Prawo do samostanowienia daje prawo:
• Do uzyskania autonomii w państwie
• Do zjednoczenia się z innym ludem (wiąże się z prawem do secesji)
• Może oznaczać prawo do utworzema własnego niepodległego bytu państwowego (wiąże się z prawem do secesji)
Z prawa do secesji skorzystali kosowscy Albańczycy, oraz chciała skorzystać ludność Quebecu.
Opinia Sądu Najwyższego Kanady: prawro międzynarodowe, co do zasady nie uznaje jednostronnej secesji, ale z drugiej strony nie ma wyraźnego zakazu. Państwo jednakże ma prawe do obrony swojej integralności. Z tego wynika więc zakaz secesji (z jednym wyjątkiem - lud uciskany - ma prawo do stworzenia niepodległego państwa)
Lud uciskany - lud poddany, zdominowany lub eksploatowany przez inne państwo
Sąd Najwyższy Kanady zauważył cechy ludu ludności Quebec. Równocześnie państwo, którego rząd reprezentuje całość ludności na zasadzie równości i niedyskryminacji, ma prawo do ochrony swej integralności terytorialnej. Sąd Najwyższy uznał, że ludność Quebecu nie jest uciskana, gdyż jest reprezentowana przez wszystkie trzy gałęzie władzy.
• Zasada wykonywania w dobrej wierze zobowiązań międzynarodowych
• Zasada integralności terytorialnej i nienaruszalności granic - państwa uznają swoje granice za nienaruszalne oraz zobowiązują się do powstrzymania od zamachów na nie, oraz do powstrzymania roszczeń rewizjonistycznych
• Zasada poszanowania praw człowieka