113864

Odpowiedzialność porządkowa

Przesłanki odpowiedzialności

Odpowiedzialność porządkowa polega na tym, że pracodawca (każdy, zarówno publiczny, jak i prywatny; będący osobą fizyczną bądź jednostką organizacyjną) — w ramach swoicli uprawnień kierowniczych — ma prawo do zastosowania wobec pracownika, za uchybienie przez niego obowiązkom pracowniczym, jednej z kar określonych w kodeksie pracy, a pracownik jest obowiązany — w ramach podporządkowania się pracodawcy — znieść dolegliwość moralną lub materialną, którą stwarza dana kara. Zastosowanie kary porządkowej jest uprawnieniem, a nie obowiązkiem pracodawcy, także wtedy, gdy jest to pracodawca publiczny. Istnieje jednak obowiązek pracodawcy reagowania na zawinione naruszenie przez pracownika przepisów bhp poprzez nałożenie kary porządkowej. Konieczną przesłanką wdrożenia odpowiedzialności porządkowej wobec pracownika jest jego wina (umyślna bądź nieumyślna) w naruszeniu określonego obowiązku pracowniczego (art. 111 § 1 k.p.). Nie ma natomiast znaczenia dla zaistnienia tej odpowiedzialności, czy naruszenie obowiązku przez pracownika wyrządziło szkodę w mieniu pracodawcy, ponieważ odpowiedzialność ta pełni funkcję represyjną i prewencyjną, a nie kompensacyjną.

Dobór kary należy do pracodawcy, który powinien brać przy tym pod uwagę w szczególności rodzaj naruszenia obowiązków pracowniczych, stopień winy pracownika i jego dotychczasowy stosunek do pracy.

Nie można podawać do publicznej wiadomości informacji o ukaraniu pracownika karą porządkową.

Rodzaje kar porządkowych

Kodeksowy katalog kar porządkowych, ustanowiony w art. 108, obejmuje: karę upomnienia, karę nagany,

karę pieniężną — w maksymalnym wymiarze jednodniowego wynagrodzenia za jedno przewinienie, z tym że łączna wysokość kar w danym okresie obrachunkowym(z reguły jednomiesięcznym) nie może przewyższać 1/10 wynagrodzenia przypadającego do wypłaty po dokonaniu innych potrąceń.

Jest to katalog wyczerpujący. Zastosowanie przez pracodawcę kaiy w tym katalogu nieprzewidzianej uzasadniałoby jego odpowiedzialność za wykroczenie na podstawie art. 281 ust. 2 k.p.

Kaiy upomnienia i nagany stosuje się za nieprzestrzeganie przez pracownika ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy, przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów przeciwpożarowych a także przyjętego sposobu potwierdzenia przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności w pracy. Kar porządkowych nie wolno zatem nakładać za naruszenie innych obowiązków pracowniczych, np. za złą jakość pracy. Kara pieniężna, traktowana jako wyjątkowa, może być stosowana tylko za nieprzestrzeganie przez pracownika przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisów przeciwpożarowych, opuszczenie pracy bez usprawiedliwienia, stawienie się do pracy w stanie nietrzeźwości lub spożywanie alkoholu w czasie pracy.