113912

Treść układu zbiorowego pracy

Na treść układu zbiorowego składają się postanowienia normatywne, które obowiązują strony stosunku pracy oraz postanowienia obligacyjne określające wzajemne zobowiązania stron.

Postanowienia normatywne (arL 240 KP) -oznaczają, że obowiązują bezpośrednio w stosunkach pracy tak, jak przepisy zawarte w innych źródłach prawa (art. 9 KP). Tym samym postanowienia umów o pracę oraz innych aktów, na podst których powstaje stosunek pracy, nie mogą być mniej korzystne dla pracownika niż postanowienia obowiązującego układu, gdyż z mocy art. 18 § 2 KP byłyby one zastąpione odpowiednimi postanowieniami układu. Przedmiotem postanowień normatywnych mogą być warunki jakim powinna odpowiadać treść stosunku pracy bez żadnych wyjątków, a jedynie z zastrzeżeniem, że układ nie może naruszać praw osób trzecich, w szczególności pracowników nieobjętych układem.

Część normatywna układu zbiorowego obejmuje warunki pracy i płacy, które strony mogą ustalać dowolnie. Kodeks nie dopuszcza do ustalenia w układzie takich spraw jak szczególna ochrona pracowników przed rozwiązaniem stosunku pracy, roszczeń przysługujących pracownikom w razie niezgodnego z prawem wypowiedzenia łub rozwiązania stosunku pracy, czyli nieuzasadnionego (za wyjątkiem wynagrodzenia lub odszkodowania). Także kodeks nie dopuszcza do ustalania w układach zbiorowych odpowiedzialności porządkowej i dyscyplinarnej. W' tych materiach mają zastosowanie przepisy kodeksu pracy i aktów wykonawczych.

Postanowienia normatywne mogą określać inne sprawy niż wyżej wymienione, jeśli nie są uregulowane przepisami prawa pracy w sposób bezwzględnie obowiązujący np. świadczenia socjalne na rzecz pracowników, a także emerytów i rencistów. Niekiedy postanowienia te nazywane są trzecią częścią układu.

Postanowienia obligacyjne mogą w szczególności dotyczyć: sposobu publikacji układu i rozpowszechniania jego treści, trybu dokonywania okresowych ocen funkcjonowania układu, tiybu wyjaśniania treści postanowień układu oraz rozstrzygania sporów w tym zakresie, a także wzajemnych obowiązków dot. przestrzegania układu.

Postanowienia układu nie mogą być mniej korzystne dla pracowników niż ustawowe przepisy prawa pracy lub przepisy wydane na ich podstawie ( art. 9 KP)

Na część obligacyjną składają się wzajemne zobowiązania stron układu. Są to postanowienia, które nie dotyczą treści stosunku pracy lecz określają prawa i obowiązki stron układu. Najważniejszymi są obowiązki przestrzegania postanowień układu oraz rozstrzygania sporów między stronami. W szczególności strony mogą ustalić własne zasady, organy czy procedurę rozstrzygania sporu lub też skorzystać z przepisów ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych. W drugim przypadku strony decydują o tym, w jakim zakresie chcą skorzystać z postanowień ustawy. Możliwe jest zastosowanie tylko niektórych elementów przewidzianej procedury załatwiania sporów. O ile strony nie uregulują w ogóle kwestii spornych to prowadzenie spont zbiorowego będzie możliwe na warunkach określonych w ustawie. Strony układu zbiorowego posiadają swobodę kształtowania praw i wolności związkowych pracowników.