Profilaktyka zdrowotna - działania mające na celu zapobieganie chorobom, poprzez ich wczesne wykrycie i leczenie.
Wyróżniamy następujące fazy;
profilaktyka wczesna - utrwalanie prawidłowych wzorców zdrowego stylu życia i zapobieganie szerzeniu się niekorzystnych wzorców zachowań, w odniesieniu do osób zdrowych, jej zadaniem jest ODRZUCANIE I LIKWIDACJA TAKICH EKONOMICZNYCH, SPOŁECZNYCH i KULTUROWYCH WZORCÓW ŻYCIA JEDNOSTEK, KTÓRE BEZPOŚREDNIO LUB POŚREDNIO PRZYCZYNIAJĄ SIĘ DO PODWYŻSZENIA ZAGROŻENIA CHOROBĄ; obecnie dział ten nazyw any jest PREWENCJĄ lub PROMOCJĄ ZDROWIA;
profilaktyka pierwotna (I fazy) - mająca na celu zapobieganie chorobie poprzez kontrolowanie czynników ryzyka, w odniesieniu do osób narażonych na czynniki ryzyka, profilaktyka wtórna (II fazy) -zapobieganie konsekwencjom choroby poprzez jej wczesne wykrycie i leczenie (przesiewowe badania skriningowe mające na celu wykrycie osób chorych);
profilaktyka III fazy - zahamowanie postępu choroby oraz ograniczenie powikłań
ZAKRESY DZIAŁANIA PROFILAKTYKI KAŻDEGO RODZAJU:
1. działalność profilaktyczna dot. całej populacji (kraju, woj., miasta, wsi)
- DOSTARCZANIE DOBREJ WODY, USUWANIE ODPADÓW, SZCZEPIENIA OCHRONNE, BADANIA PRZESIEWOWE
2. działalność profilaktyczna dot. grup ludzi (pracowników różnych zakładów)
- OBOWIĄZEK BADANIA OSÓB Z GRUP RYZYKA CHORÓB MEDYCYNY PRACY
3. indywidualne usługi profilaktyczne
- SZCZEPIENIA OCHRONNE; kierowanie wiedzy o chorobach krążeniowych do poszczególnych pacjentów
4. indywidualna i grupowa promocja zdrowia, szczeg. w zakresie podstawowych zagrożeń
-CHOROBY UKL. KRĄŻENIA, NOWOTWORY, URAZY I WYPADKI, DEZINFORMACJE I NACISKI NA OSOBOWOŚĆ CZL.
ŹRÓDŁA CZYNNIKÓW SZKODLIWYCH, znajdujących się w centrum zainteresowania PROFILAKTYKI:
A) naturalne- związane ewolucyjnie z naszym org., ZIMNO / PROMIENIOWANIE/ DROBNOUSTROJE, brak/nadmiar PIERWIASTKÓW
B) sztuczne - stworzone przez człowieka UBOCZNE PROD.SYNTEZ, MECHANICZNE ZAGR. KOMUNIKACJI-wypadki, TYTOŃ, ALKOHOL
PROFILAKTYKA ZAJMUJE SIĘ TYMI ŹRÓDŁAMI i JE:
1. niszczy 2. hamuje wytwarzanie szkodliwych czynników 3. zapobiega powstawaniu źródeł
4. planuje i realizuje szczepienia przeciw nim 5. uczy o nich - edukacja prozdrow otna