115162

29 A. System rządów w latach '21-'26

Po zakończeniu wojny z Rosją Bolszewicką, zaczęto odbudowę gospodarczą państwa i kontynuowanie reform. Ze względów społecznych i w celu zachowania spokoju wewnętrznego w Polsce zachowano te postanowienia, których podjęły się rządy Daszyńskiego i Moraczewskiego. Były to m.in. podział administracyjny kraju na powiaty czy swoboda zrzeszania się. Już w marcu 1921 r. uchwalono nową konstytucję, tzw. marcową. Konstytucja ta wprowadziła ustrój o dość wyraźnej przewadze władzy ustawodawczej nad wykonawczą. Zapewniła sejmowi i senatowi praktycznie pełnię władzy prawodawczej, rząd zachował jedynie tzw. prawo inicjatywy ustawodawczej. Sejmowi i senatowi podporządkowane były organy władzy wykonawczej: Prezydent wybierany na 7 lat przez Zgromadzenie Narodowe, i ministrowie. Sejm był praktycznie nierozwiązywalny. Prezydent nie miał prawa weta w sprawie ustaw, formalnie stał na czele wł. wykonawczej, jednak nie wchodził w skład Rady Ministrów. Rząd nie był mu podporządkowany. Nawet te czynności, które wg. Konstytucji należały do niego (mianowanie ministrów, wyższych urzędników, wojskowych, prowadzenie polityki zagranicznej itd.) wymagały zgody rządu. Dysponując wyłącznym prawem stanowienia ustaw, sejm określał ogólne ramy działalności i polityki rządu. Zatwierdzał budżet i kontrolował długi państwa. Ministrowie byli odpowiedzialni przed sejmem. Istnienie rządu zależało od poparcia większości sejmu, brak poparcia oznaczał dymisję rządu. Stworzono system parlamentarny, który był ukoronowaniem marzeń Polaków o demokracji.