115320

także, iż interpretacja norm konstytucyjnych nie może prowadzić do ograniczenia lub zagrożenia zasad państwa demokratycznego.

W Republice Czeskiej źródłem władzy państwowej jest lud, który wykonuje ją za pośrednictwem władzy ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej. Konstytucja przewiduje także możliwość wykonywania władzy przez suwerena w formie bezpośredniej, odsyłając określenie tych kwestii do ustawy konstytucyjnej. Jak dotąd nie została ona jeszcze uchwalona.

Mimo braku wyraźnego postanowienia konstytucji doktryna czeska nie ma wątpliwości, iż konstytucyjny system organów oparty został na zasadzie podziału władz. Wskazuje na to zarówno systematyka konstytucji, jak też jej art. 2 wyodrębniający władzę ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą.

I tak dwuizbowy parlament wyposażony został w pełnię władzy ustawodawczej. Powoływany przy współudziale Prezydenta Republiki, rząd musi posiadać zaufanie Izby Poselskiej. Wybierany przez Zgromadzenie Narodowe prezydent jest politycznie nieodpowiedzialny i wiele jego decyzji wymaga kontrasygnaty. Konstytucyjna głowa państwa wyposażona została m. in. w prawo (ograniczoneO rozwiązania Izby Poselskiej oraz weta ustawodawczego (zawieszającego). Zachowanie ciągłości władzy gwarantuje nierozwiązywalność drugiej izby - Senatu. Nad konstytucyjnością porządku prawnego i ochroną praw i wolności czuwa Sąd Konstytucyjny.

Podstawowe prawa i wolności

Dla Vaclava Havla i związanych z nim intelektualistów problematyka praw człowieka i obywatela oraz ich gwarancji była niezwykle bliska. Wyrazem tego był ruch nazwany Kartą 77, odwołujący się m. in. do Deklaracji Praw Człowieka ONZ oraz porozumień helsińskich. Zrozumiałe jest zatem, iż pierwsze prace nad przygotowaniem nowej konstytucji jeszcze w okresie federacji skoncentrowały się na ochronie i gwarancji praw człowieka. Ich wynikiem było uchwalenie, stanowiącej także dziś część konstytucyjnego porządku Republiki, Karty Praw Podstawowych i Wolności.

Karta poręcza wolność poglądów, sumienia i wyzwania, a także prawo do niewyznawania żadnej religii. Kościoły i związki wyznaniowe w zakresie zarządzania sowimi sprawami są samorządne i niezawisłe od organów państwa.

Organem, mającym gwarantować ochronę konstytucyjnych praw i wolności, jest powołany ustawą z 1999 roku Rzecznik Praw Obywatelskich. Rzecznik wybierany jest na 6 lat przez Izbę Poselską spośród dwóch kandydatów zaproponowanych przez Prezydenta Republiki i dwóch kandydatów zgłoszonych przez Senat. Funkcji tej nie można łączyć z urzędem prezydenta, mandatem posła i senatora oraz stanowiskiem sędziego. Rzecznik nie może być członkiem partii politycznej. Przysługuje mu immunitet-jest odpowiedzialny jedynie przed Izbą Poselską, która w przypadkach wyraźnie wskazanych w ustawie.

System partyjny