115605

Herbert Blumer- wg niego jaźń w ramach interakcjonizmu symbolicznego uznawana jest przede wszystkim jako instancja poznawcza, która przypisuje znaczenie ludzkiemu doświadczeniu. Świadome życie jaźni stanowi proces wskazywania siebie i odnoszenia do siebie, czyli wszystko to co postrzegamy w życiu społecznym, odsyła z powrotem do jaźni i zyskuje znaczenie w wyniku autointerpretacji. Jednostkowe działania „nie stanowią jedynie wyzwolenia reakcji, lecz są [przez istotę ludzką] tworzone czy konstruowane". Jaźń jest konstruowana w całości za pośrednictwem interakcji. Ogromną rolę dla wytworzenia jaźni i osobowej tożsamości odgrywa język i komunikacja.

Eryina Goffman- rozwinął teorię społecznie konstruowanej jaźni. Poddawał analizie nasze powszednie działania, posługując się metaforą teatru (model dramaturgiczny). Zauważył analogię z przedstawienia teatralnego, w czasie którego rozmówcy odgrywają swoje role, by wywrzeć konkretne wrażenie na swoim interlokutorze. Podczas „spektaklu" „aktorzy" przedstawiają jedną jaźń (fronton), a za nią kryje się druga (kulisy). Wg niego funkcją jaźni jest świadomość rozmaitości ról. Jaźń stanowi wytwór i skutek inscenizacji, a nie jej przyczynę.

Anthony Giddens- opis jaźni wiąże z siłami instytucjonalnymi i globalnymi. U podstaw Giddensowskiej teorii jaźni leży pojęcie „refleksyjności" (refleksyjność w tym ujęciu rozumiana jest jako proces samo definiowania, opierającym się na obserwowaniu, kontrolowaniu i poddawaniu refleksji psychologicznych i społecznych informacji dotyczących możliwych wyborów i dróg życiowych). Niewiele instytucji oddziałuje na jaźń silniej niż małżeństwo i rodzina.

c)    Pojęcie tożsamości indywidualnej

Tożsamość jest też definiowana jako "zespół wyobrażeń, uczuć, sądów, wspomnień i projekcji podmiotu, który odnosi on do siebie". Pojęcia tego używa się w celu podkreślenia niepowtarzalności jednostki lub grupy. Wyrasta ona z potrzeby unikatowości. Kształtuje się dzięki charakterystycznej dla człowieka potrzebie szukania i kreowania sensu życia. Tożsamość człowieka, to wizja własnej osoby, trwałe przekonanie o tym, kim jest. Jednakże zawsze jest tak, że tożsamość jednostki kształtuje się w określonej grupie, pod wpływem konkretnej struktury. Nie ma innej możliwości tworzenia obrazu siebie, koncepcji siebie czy identyfikowania się (przynależności), jeżeli nie ma grupy odniesienia, osób znaczących, dziedzictwa kulturowego. Tożsamość indywidualna jest odpowiedzią na pytanie dotyczące danych związków z płcią, wiekiem, rodziną, językiem, religią, wyznaniem, narodowością, wykształceniem, pracą, pozycją socjalno-ekonomiczną, poglądami politycznymi itp.

d) Typy osobowości społecznej wg Davida Riesmana.